داروی اس سیتالوپرام یکی از جدیدترین و موثرترین داروهای ضد افسردگی و ضد اضطرابی است. نکات مهمی در زمینه مصرف، تداخلات دارویی، اشکال مختلف دارویی قرص اس سیتالوپرام و عوارض جانبی آن وجود دارند که باید طبق نظر پزشک متخصص بررسی شود.
قرص اس سیتالوپرام که با اسامی تجاری سیپرالکس و لکساپرو و غیره نیز در دنیا فروخته می شود، یک داروی ضدافسردگی از رده داروهای مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. قرص اس سیتالوپرام عمدتا برای درمان بیماری افسردگی شدید و نیز درمان اختلال اضطراب فراگیر منتشر استفاده می شود. نحوه مصرف این دارو به صورت دهانی است و داروی اس سیتالوپرام از راه دهان مصرف می شود.
از شایعترین عوارض جانبی قرص اس سیتالوپرام شامل مشکلات خواب، تهوع، مشکلات جنسی و احساس خستگی می باشند. عوارض جانبی جدی تر قرص اس سیتالوپرام شامل خودکشی در افراد زیر ۲۵ سال است. به دلیل نادر بودن رخدادهای خودکشی در بررسی های بالینی، نتیجه گیری قطعی در مورد این عارضه دارو بر روی بیمار دشوار است.
مشخص نیست آیا استفاده از آن در طول بارداری یا شیردهی ایمن است یا خیر.
قرص اس سیتالوپرام در سال ۲۰۰۲ برای کاربرد پزشکی در ایالات متحده تایید شد. داروی سیتالوپرام در سال ۲۰۱۸، ۲۲ امین داروی تجویزی در ایالات متحده با بیش از ۲۵ میلیون نسخه بود.
بیوشیمی داروی اس سیتالوپرام
قرص اس سیتالوپرام ایزومر فضایی (S) (نسخه چپ دست) راسمات سیتالوپرام است که مسئول نام آن اس سیتالوپرام می باشد. ایزومر فضایی (R) (R-سیتالوپرام، نسخه راست دست) به نظر تاثیرات سودمندی در درمان افسردگی ندارد.
تاریخچه قرص اس سیتالوپرام
توسعه داروی اس سیتالوپرام در تابستان سال ۱۹۹۷ آغاز شد و کاربرد دارویی جدید آن در مارس سال ۲۰۰۱ در آمریکا ثبت شد.
تاییدیه داروی اس سیتالوپرام برای افسردگی اساسی را در آگوست سال ۲۰۰۲ و برای اختلال اضطراب فراگیر را در دسامبر سال ۲۰۰۳ منتشر کرد.
رایج ترین کاربردهای دارویی اس سیتالوپرام کدامند؟
داروی قرص اس سیتالوپرام تاییدیه سازمان جهانی غذا را برای درمان اختلال افسردگی ماژور در نوجوانان و بزرگسالان و اختلال اضطراب فراگیر در بزرگسالان را دریافت نمود. در کشورهای اروپایی و انگلستان، برای بیماری های افسردگی و اختلالات اضطرابی شامل اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، اختلال وسواس اجباری (OCD)، و اختلال پانیک با یا بدون آگورافوربیا تایید شده است. قرص سیتالوپرام در استرالیا برای اختلال افسردگی ماژور تایید شده است.
بیماری افسردگی و داروی اس سیتالوپرام
داروی اس سیتالوپرام برای درمان اختلال افسردگی ماژور تایید شده است. براساس جدید ترین مقاله ها مشخص شده است که داروی اس سیتالوپرام یکی از کارآمدترین داروها در درمان بیماری افسردگی است.
اختلال اضطرابی یا بیماری های اضطرابی و داروی اس سیتالوپرام
قرص اس سیتالوپرام به نظر در درمان اختلال اضطراب فراگیر کارآمد است و اس سیتالوپرام به نظر در درمان اختلال اضطراب اجتماعی کارآمد است.
سایر کاربردهای درمانی بیماری اس سیتالوپرام
قرص اس سیتالوپرام در کاهش نشانه های سندرم پیش از قاعدگی یا ملال و افسردگی قبل از پریود تحت نظر پزشک کارآمد است.
عوارض جانبی کلی جنسی داروی اس سیتالوپرام کدام است؟
داروی اس سیتالوپرام می تواند باعث ایجاد عوارض جانبی همچون کاهش میل جنسی، دیرانزالی و آنورگاسمی یا عدم ارضاء جنسی در مرد و زن شود.
عوارض بسیار شایع داروی اس سیتالوپرام
عوارض جانبی بسیار شایع با بروز بیش از ۱۰ درصد عبارتند از:
– سردرد (۲۴%)؛ تهوع (۱۸%)؛ اختلال انزال (۹ تا ۱۴ درصد)؛ خواب آلودگی (۴ تا ۱۳ درصد)؛ و بیخوابی (۷ تا ۱۲ درصد).
عوارض جانبی شایع (بروز ۱ تا ۱۰ درصد) داروی اس سیتالوپرام
– عوارض جانبی شایع (بروز ۱ تا ۱۰ درصد) عبارتند از:
بی خوابی، خواب آلودگی، سرگیجه، لرزش بدن، کاهش یا افزایش اشتها، اضطراب، بی قراری، رویاهای غیرطبیعی، کاهش میل جنسی، تاخیر در ارگاسم یا ارضاء جنسی، سینوزیت، یا احتقان بینی، خمیازه، اسهال، یبوست، استفراغ، خشکی دهان، تعریق بیش از حد، درد مفصل، درد عضلانی، خستگی، تب، و ناتوانی جنسی و اختلال عملکردی نعوظ.
شایع ترین عوارض جانبی خستگی یا خواب آلودگی قرص سیتالوگرام به خصوص در سالمندان است.
اختلال عملکرد جنسی با داروی اس سیتالوپرام کدامند؟
برخی افراد عوارض جانبی جنسی پایداری را با داروی اس سیتالوپرام تجربه می کنند که بعد از توقف مصرف داروهای ضد افسردگی نیز می تواند باقی می ماند. نشانه های شایع شامل بی حسی اندام های تناسلی، اختلال عملکردی نعوظ ، کاهش میل جنسی، زودانزالی، و عدم حساسیت نوک سینه در زنان هستند.
آیا مصرف داروی اس سیتالوپرام در بارداری بلامانع است؟
مصرف داروی اس سیتالوپرام با مدت زمان کوتاه تر بارداری (تا سه روز) می تواند موجب افزایش ریسک زایمان زودرس (تا ۵۵%)، وزن کمتر حین تولد شود. مصرف داروی ضدافسردگی ها با افزایش ریسک سقط خودبخود جنین مرتبط نیست.
نشانه های مسمومیت با داروی اس سیتالوپرام کدامند؟
استفاده بیش از حد داروی اس سیتالوپرام می تواند باعث عوارض جانبی نسبتا خفیف همچون بی قراری و افزایش ضربان قلب می شوند. در سالمندان و بیماران دارای اختلال عملکرد کبدی مقدار مصرف این دارو باید حتما تحت نظر روانپزشک باشد و از خود درمانی و یا تغییر مقدار دارو اجتناب کرد.
فارماکولوژی اس سیتالوپرام
(مکانیسم عمل اس سیتالوپرام)
– داروی اس سیتالوپرام باعث افزایش مقادیر درون سیناپسی انتقال دهندة سروتونین با بلوکه کردن بازجذب انتقال دهندة عصبی به داخل نورون پیش سیناپسی می شوند. داروی اس سیتالوپرام سوبسترای P-گلیکوپروتئین است.
شایع ترین تداخلات داروی اس سیتالوپرام کدامند؟
آریپیپرازول، ریسپریدون، ترامادول، کدئین، کلونازپام، گاباپنتین، لووتیروکسین، لیزینوپریل، متفورمین، اومپرازول، ترازودون، ویتامین D3 (کوله کلسیفرول)، آلپرازولام، ترامادول، آسپیرین، ایبوپروفن، دیکلوفناک، و ناپروکسن، لیتیم و تیوریدازین، لورازپام، سیمتیدین، قرص خواب همچون تریآزولام یا زوپیکلون، برخی ضدقارچ ها همچون کتوکونازول، ایزوکربوکسازید، فنلزین، یا سلژیلین، سیتالوپرام یا فلوکستین، التریپتان، ریزاتریپتان، زولمیتریپتان، وارفارین، و سایر ضدانعقادها و سایر داروهای رقیق کننده خون.
نکات مهم دیگر در مورد درباره اس سیتالوپرام کدامند؟
- می توان داروی اس سیتالوپرام را با یا بدون غذا مصرف کنید. مصرف داروی اس سیتالوپرام باید حتما توسط روانپزشک و تحت نظر پزشک متخصص مصرف شود.
- مصرف داروی اس سیتالوپرام را نباید به صورت ناگهانی قطع کنید، زیرا نشانه های ترک داروی اس سیتالوپرام رخ می دهد.
- در صورتی که داروی اس سیتالوپرام شما را خواب آلوده نموده و سطح هوشیاری شما را مختل می کند، باید در چندین روز ابتدایی مصرف داروی اس سیتالوپرام رانندگی نکنید.
- از مصرف الکل اجتناب نمایید.
- از نظر بدتر شدن خلق و افکار مرتبط با خودکشی یا افکار خودکشی هوشیار باشید. در صورت وقوع تغییراتی در این زمینه با روانپزشک خود در ویزیت حضوری و یا غیر حضوری و آنلاین متخصص اعصاب و روان مطرح کنید.
- در صورتی که نشانه های مسمومیت از داروی اس سیتالوپرام یجاد شد، بلافاصله به روانپزشک خود در ویزیت حضوری و یا غیر حضوری و آنلاین اطلاع دهید.
- هیچ داروی دیگری از جمله داروهای بدون نیاز به نسخه را بدون مشورت با روانپزشک مصرف نکنید.
- اگر هرگونه کبودی غیر معمول یا افزایش خونریزی را حین داروی اس سیتالوپرام سقوط را تجربه کردید به روانپزشک خود در ویزیت حضوری و یا غیر حضوری و آنلاین اطلاع دهید.
در مواردی که در حین مصرف داروی اس سیتالوپرام دچار حالت تهوع شدید، چه باید کرد؟
- تهوع و استفراغ دو عارضه جانبی شایع داروی ضدافسردگی ها هستند و با اولین بار شروع درمان برطرف شدن آن زمان بر خواهد بود. در حقیقت، تهوع اغلب به عنوان عارضه جانبی بسیار اولیه داروهای مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) استفاده شده برای درمان افسردگی شدید و اختلالات اضطرابی ذکر می شود. در برخی موارد، تهوع و استفراغ ممکن است شدید یا پایدار شوند به طوری که فرد گزینه دیگری جز قطع درمان نداشته باشد.
علل تهوع در زمان مصرف داروی اس سیتالوپرام کدامند؟
- تهوع و استفراغ دو عارضه جانبی شایع بسیاری داروهای روانپزشکی هستند. این نشانه ها اغلب به دلیل تاثیر دارو روی سیستم عصبی مرکزی (CNS) و نه تاثیر منفی روی معده یا دستگاه گوارش می باشند. البته وضعیت در مورد ضدافسردگی های SSRI اندکی متفاوت است. این رده دارویی با تحریک تاثیرات سروتونین که یک انتقال دهندة عصبی مرتبط با خلق، شناخت، و اشتها است عمل می کنند.
- زمانی که مقدار سروتونین تحت تاثیر SSRI ها افزایش می یابد، گیرنده های سروتونین در دستگاه گوارش و مغز را تحریک می کند. تاثیر محرک ترکیبی روی دستگاه گوارش و CNS قادر به آغاز چنین عوارض جانبی همچون اسهال، کاهش اشتها تهوع، و استفراغ است.
نشانه های قطع ناگهانی داروی اس سیتالوپرام کدامند؟
قطع ناگهانی داروی اس سیتالوپرام به خصوص ناگهانی، ممکن است نشانه های جسمی همچون احساس شوک الکتریکی، که به طور عامیانه توسط افراد لرزش مغز نامیده می شود، سرگیجه، افسردگی حاد، حملات پانیک و تحریک پذیری و همچنین افزایش احساس بی قراری ایجاد کند.
به هنگام توقف ناگهانی درمان با داروهای ضدافسردگی ها امکان ایجاد تهوع و استفراغ هستند. این شرایط که سندرم قطع ضدافسردگی (یا به سادگی ترک ضدافسردگی) نامیده می شود، در صورتی که بدن ناگهان عاری از داروی سیتالوپرام شود قادر به ایجاد گروهی از نشانه ها است. نشانه های گوارشی از شایع ترین و بالقوه شدیدترین عوارض هستند.
نشانه های ترک داروی ضدافسردگی گاه چند هفته باقی می مانند و حتی منجر به عود افسردگی می شود که در آن نشانه های افسردگی بازگشته و گاه بدتر از قبل می شوند.
علاوه بر تهوع و استفراغ، ترک بدون تجویز دکتر روانپزشک ضدافسردگی قادر به ایجاد نشانه های زیر نیز می باشد:
- اضطراب، بی قراری، اسهال، سرگیجه، تب، سردرد، حملات اضطراب، تعریق فراوان، لرزش بدن، و کابوس.
نکات مهم درباره داروی اس سیتالوپرام کدامند؟
- معمولا ایجاد تاثیرات درمانی داروی اس سیتالوپرام ۴ تا ۶ هفته طول می کشد.
- از شایع ترین عوارض جانبی داروی اس سیتالوپرام، تهوع و سردرد هستند. این عوارض معمولا خفیف بوده و بعد از گفتن چند هفته معمولا برطرف می شوند.
- اگر شما و روانپزشکتان تصمیم بر قطع داروی اس سیتالوپرام گرفتید، روانپزشک احتمالا کاهش تدریجی میزان دارو را برای جلوگیری از عوارض جانبی را توصیه خواهد نمود.
چه کسانی می توانند در صورت صلاحدید روانپزشک داروی اس سیتالوپرام مصرف کنند؟
فرد بالای ۱۸ سال می تواند در صورت صلاحدید روانپزشک داروی اس سیتالوپرام را مصرف کند.
در صورتی که هر کدام از موارد زیر را دارید قبل از شروع مصرف اس سیتالوپرام به پزشک اطلاع دهید:
- واکنش آلرژی یا حساسیت به داروی اس سیتالورپرام یا هر داروی دیگری در گذشته داشته اید.
- مبتلا به بیماری تشنج باشید.
- بیماری قلبی و عروقی دارید چون داروی اس سیتالوپرام می تواند به افزایش سرعت یا تغییر ضربان قلب فرد است.
- ضربان قلب فرد کم است و بعلاوه مدت طولانی اسهال و استفراغ شدید داشته یا قرص های ادرار آور مصرف می کنید.
- هر داروی دیگری که استفاده از آن با داروی اس سیتالوپرام تداخل دارد.
- قصد بارداری دارید، باردار هستید، یا به نوزاد شیر می دهید.
- مشکل چشمی به نام به اصطلاح آب سیاه دارید؛ اس سیتالوپرام قادر به افزایش فشار در چشم است.
- بیماری دیابت یا قند خون بالا دارید چون داروی اس سیتالوپرام می تواند باعث دشوارتر شدن حفظ قند خون در محدوده نرمال بشود.
در صورت فراموشی مصرف داروی اس سیتالوپرام چه کار کنم؟
برای جبران میزان های فراموش شده داروی اس سیتالوپرام در زمان مصرف بعدی آن را دو برابر نکنید.
اگر یک بار مصرف داروی اس سیتالوپرام را فراموش کرده و قبل از خوابیدن به یاد آوردید، آن را مصرف نکنید. روز بعد داروی اس سیتالوپرام را به طور معمول مصرف کنید.
ارتباط داروی اس سیتالوپرام و شیردهی چگونه است؟
اگر دکتر متخصص زنان ذکر کند که کودک سالم است، می توان در صورت صلاحدید روانپزشک از داروی اس سیتالوپرام در طول شیردهی استفاده کرد.
داروی اس سیتالوپرام در مقادیر اندک وارد شیر مادر می شود، و با عوارض جانبی در تعداد بسیار کمی از کودکان شیرخوار ارتباط داده شده است. بنابراین باید در زنان شیرده حتما با صلاحدید روانپزشک مصرف کند.
ادامه مصرف داروی اس سیتالورپرام برای بهبود وضعیت روانی فرد اهمیت دارد. بنابراین باید تا زمانی که متخصص اعصاب و روان صلاح می داند، باید دارو را مصرف کرد.
آیا با مصرف داروی اس سیتالوپرام دچار کاهش یا افزایش وزن خواهم شد؟
- ممکن است که داروی اس سیتالوپرام باعث شود که شما کمتر احساس گرسنگی نمایید، بنابراین زمانی که برای اولین بار داروی اس سیتالوپرام را مصرف می کنید، احتمال کاهش وزن وجود دارد.
- البته ممکن است که با بازگشت زمان و مدتی بعد از مصرف داروی اس سیتالوپرام، اشتها در فرد اندکی افزایش وزن پیدا کند.
- اگر حین مصرف اس سیتالوپرام دچار مشکلاتی به صورت کاهش و یا افزایش وزن شدید، در جلسه های ویزیت حضوری یا غیر حضوری و آنلاین به روانپزشک خود اطلاع دهید.