اختلال هراس اجتماعی، یک اختلال شایع با شیوع فعلی بین ۵ تا ۱۰ درصد و شیوع طول عمر بین ۸.۴ تا ۱۵ درصد است. مطالعات اپیدمیولوژی نشان داده است که اختلال هراس اجتماعی معمولا در اوایل نوجوانی شروع می‌شود و معمولا پایدار است مگر اینکه به طور موثر درمان شود. اکثر مقاله زیر توسط دکتر ندا فرزانه متخصص اعصاب و روان با عنوان “نکات کلیدی اختلال اضطراب اجتماعی” در مورد تشخیص و درمان بیماری هراس اجتماعی برای خوانندگان محترم سایت ایشان تهیه شده است.
اختلال اضطراب اجتماعی
بیماران مبتلا به اضطراب اجتماعی عموما به طور نادر و با تاخیر به روانپزشک برای تشخیص و درمان قطعی اضطراب مراجعه می کنند . دکتر فرزانه روانپزشک که در تهران فعالیت می کند بیان می کند که اختلال هراس اجتماعی اغلب همراه با یک اختلال روانی دیگر است. تنها حدود ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به بیماری اضطراب اجتماعی ، شکایت اصلی خود را اضطراب اجتماعی بیان می کنند و فقط ۲۰ درصد از آنها برای درمان به سیستم سلامت روانی، روانپزشک درمان اضطراب و روانشناس مراجعه می کنند.
اختلال اضطراب اجتماعی که فوبیای اجتماعی نیز نامیده می شود، یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که در آن شخص دچار ترس بیش از اندازه از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی است. فرد از نگاه های دیگران، مورد قضاوت قرار گرفتن و مورد انتقاد قرار گرفتن مضطرب می شود.
به طور کلی، این فرد از اشتباه کردن و بد به نظر رسیدن در مقابل دیگران در جمع هراس دارد. نداشتن مهارت های اجتماعی یا کم تجربه بودن در موقعیت های اجتماعی مختلف نیز می تواند ترس و اضطراب وی را تشدید کند. در نتیجه این ترس ها از موقعیت های اجتماعی، شخص از حضور داشتن در موقعیت های اجتماعی اضطراب شدید دارد و حتی ممکن است از حضور یافتن در این موقعیتها اجتناب می کند.
به علاوه افراد مبتلا به اختلال فوبیای اجتماعی، روزها یا هفته ها از اضطراب پیش بینی کردن قرار گرفتن در موقعیت اجتماعی ناشناس نیز رنج می برند به صورت ترس از موقعیت قبل از وقوع آن. در بسیاری از موارد بیمار می داند که ترس او بی دلیل است، اما در عین حال نمی تواند آن را کنترل کند.
مبتلایان به اختلال اضطراب اجتماعی دچار افکار و عقاید اشتباه می شوند و نسبت به دیگران در محیط های نا آشنا افکار منفی دارند. این اختلال اگر درمان نشود بر روی زندگی روزمره فرد و فعالیت های کاری وی و روابط شخص تاثیر منفی می گذارد.
این افراد از صحبت کردن در حضور جمع هراس دارند. دیگر موقعیت هایی که ترس این افراد را تحریک می کند عبارتند از:
نوشتن یا کار کردن در حضور دیگران
مرکز توجه بودن
تعامل با دیگران در قرار ملاقات ها و یا مهمانی ها
سوال پرسیدن یا پاسخ دادن به سوالات در گروه
استفاده از توالت های عمومی
کودکان این علائم را با گریه کردن، چسبیدن به والدین و یا پرت کردن اشیا نشان می دهند
این اختلال در بین انواع اختلالات اضطرابی، دومین نوع رایج آن است.
اختلالات اضطرابی معمولا در دوره نوجوانی و اوایل دوره بزرگسالی بروز می کنند اما در هر سنی ممکن است به آنها مبتلا شوید. به علاوه خانم ها بیش از آقایان به این اختلالات مبتلا می شوند.
بیشترین سن شیوع جمعیتهراسی سالهای نوجوانی است، البته شروع در سنین پایینتر و بالاتر نیز شایع است.
چالش‌های تشخیصی و درمانی اضطراب
اختلالات جسمی و روانی دیگر نیز در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی بسیار شایع هستند و در بیش از ۹۰ % بیماران مبتلا به هراس اجتماعی رخ میدهند. وجود همزمان سایر بیماری های روانی با بیماری هراس اجتماعی ممکن است مسیر این بیماری را به چندین روش تحت تاثیر قرار دهد.در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) که بیماری روانی دیگری نیز به طور همزمان دارند: زودتر برای اقدام درمانی به روانپزشک مراجعه می کنند، شدت علایم اضطرابشان بالاتر است، سخت تر به درمان جواب میدهند و کاهش عملکردشان بیشتر است. علاوه بر این، همبودی با سایر بیماری های اضطرابی می تواند موجب مشکلات زیاد در تشخیص فرد ایجاد کند و ممکن است باعث چالش‌های درمانی و سخت تر شدن روند درمان فرد شود. اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است به دیگر بیماری های روحی نیز منجر شود، از جمله اختلال هراس، اختلال وسواسی جبری و افسردگی. در واقع بسیاری از مبتلایان به این اختلال در درجه اول برای دیگر بیماری ها به روانپزشک متخصص اضطراب مراجعه می کنند که پس از معاینات انجام شده اختلال اضطراب اجتماعی تشخیص داده می شود.
اختلال اضطراب اجتماعی به صورت ترس مداوم و مشخص در مورد یک یا چند موقعیت اجتماعی یا اضطراب عملکردی در محیط های اجتماعی مشخص می‌شود. فرد مبتلا به بیماری هراس اجتماعی تشخیص می‌دهد که ترس یا اضطراب او بیش از حد و غیر منطقی است و ترس دارند از اینکه در محیط اجتماعی به او توهین یا تحقیر شده و یا توسط دیگران طرد شوند. اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) بر جنبه های مختلف زندگی فرد مانند فعالیت‌های اجتماعی، روابط شغلی، کار و عملکرد تحصیلی تاثیر منفی می گذارد.
در بیشتر موارد، جمعیت هراسی (SAD) زودتر از بقیه بیماری های روحی روانی همراه آن شروع می شود. علاوه بر این، حضور جمعیت هراسی SAD به عنوان یک پیش بینی‌کننده برای ایجاد بیماری افسردگی ثانویه و اختلال اعتیاد به مصرف الکل است. در موارد شدید جمعیت هراسی (SAD)، فرد دچار مشکلات زیاد در محل کار می شود مانند نتوانستن در زمان درست به سرکار حاضر شوند یا ترک تحصیل از مدرسه. همچنین در موارد شدید بیماری اضطراب اجتماعی میزان خودکشی بالاتر از موارد خفیف می باشد.
وجود اضطراب اجتماعی به چند دلیل در عملکرد بالینی فرد مهم است. به طور مثال، اگر فرد علاوه بر بیماری اضطراب اجتماعی به بیماری دیگری نیز مبتلا باشد، به طور قابل توجهی بر دوره بالینی بهبودی فرد تاثیر منفی می‌گذارد. مشکل دیگر این است که شرایط بالینی فرد ممکن است بیماری های روانی فرد را پنهان کند یا منجر به پیچیده تر شدن مشکلات فرد شود. همین نکته میتواند موجب شود که تشخیص بیماری مشکل تر شود. از آنجا که وجود یک اختلال روانی دیگر که درست و به موقع تشخیص داده نشده است، می تواند موجب ظهور اختلال دیگر یا بدتر شدن دوره بالینی آن شود، تشخیص و درمان به موقع بیماری فرد می تواند فرصت مداخله زود هنگام و به موقع در فرد را افزایش دهد. از طرف دیگر مشخص شده است که در صورتیکه تمام بیماری های فرد به موقع درمان نشود، ممکن است منجر به بدتر شدن نتایج درمانی شود.
درمان کلی اضطراب
داروهای مختلفی برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی تجویز می شوند، از جمله مهار کننده های بازجذب سروتونین که باید توسط روانپزشک متخصص تجویز شود. از سایر درمان ها می توان روش های درمان غیردارویی به صورت های درمان شناختی-رفتاری، رفتار درمانی، هیپنوتیزم، ریلکسیشن و آرام سازی. همچنین مشاوره برای بهبود اعتماد به نفس و تقویت مهارت های اجتماعی نیز می تواند در کنترل اضطراب کمک کند. تکنیک های ریلکسیشن، مانند نفس عمیق کشیدن هم موثر هست.
در انتهای مقاله، دکتر ندا فرزانه روانپزشک برای درمان اضطراب اجتماعی تاکید دارد که باید حتما فرد مبتلا به اضطراب توسط تیم روانپزشک و روانشناس درمان شود تا از تشدید علایم اضطراب در بیمار جلوگیری شود.