درمان های داروئی در درمان بیماری های افسردگی و وسواس بعد از زایمان بسیار موثرند. مقاله زیر توسط دکتر ندا فرزانه روانپزشک و زوج درمانگر در مورد “جدیدترین داروی درمان افسردگی بعد زایمان” توسط ایشان برای خوانندگان محترم سایتشان تهیه شده است.
اختلال افسردگی بعد از زایمان بیماری بسیار مهمی است که خوشبختانه در دهه های اخیر نیز درمان دارویی بسیار موثری برای آن در حال بررسی توسط دانشمندان است. مقاله زیر با عنوان “جدیدترین داروی درمان افسردگی بعد زایمان” توسط خانم دکتر ندا فرزانه روانپزشک برای خوانندگان محترم سایت ایشان بر اساس جدیدترین مقالات علمی تهیه شده است.
طبق جدیدترین بررسی های علمی مشخص شده است که بعضی از آنالوگهای آلوپرگنانولون به صورت دوره ای توانسته اند، حتی شدیدترین فرم اختلال افسردگی حاملگی شدید را از طریق تاثیر بر روی غدد مهم هیپوفیز و هیپوتالاموس درمان کند. البته نیاز به مطالعات تکمیلی برای بررسی احتمال داروی قطعی برای درمان افسردگی بعد از زایمان وجود دارد. یکی از تاثیراتی که این قبیل ترکیبات دارویی بر بدن دارند این است که از طریق تاثیر بر روی هورمنهای غدد درون ریز که در بیماری افسردگی حاملگی تغییرات ایجاد می شود، اثرات درمانی را اعمال کنند. دانشمندان امیدوارند که این دارو بتواند تاثیر شگفت انگیزی را برای درمان بیماری افسردگی بارداری بگذارد.
افسردگی پس از زایمان در حدود ۱۳٪ از زنان در جوامع توسعه یافته با درآمد بالا تاثیر می گذارد و ممکن است در کشورهای در حال توسعه حتی بیشتر باشد.
در ایران آمار دقیقی در مورد شیوع دقیق بیماری افسردگی بعد زایمان نیست اما میزان تقریبی آن به میزان ۲۵ درصد در جمعیت عمومی زنان میباشد که آمار بالایی است. افسردگی بعد از زایمان یک اختلال خلقی است که می تواند پس از زایمان زنان را تحت تاثیر قرار دهد. مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان احساس خشم شدید، اضطراب و خستگی را تجربه می کنند که ممکن است برای آنها انجام فعالیت های مراقبت روزانه برای خود و دیگران دشوار شود.
افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که به فاصله کوتاهی پس از زایمان ممکن است ظاهر شود. این افسردگی در ۵ تا ۲۵ درصد از زنان دیده می‌شود. بی‌خوابی شدید، بی‌ثباتی خلق و احساس خستگی از علائم شایع آن است. باورهای هذیانی و فکرهای خودکشی و دیگرکشی نسبت به نوزاد ممکن است پدید آید. به همین جهت با توجه به در خطر انداختن جان مادر و فرزند ممکن است از فوریت‌های پزشکی شمرده شود.
مهمترین علائم و نشانه های غم زایمان و افسردگی پس از زایمان شامل موارد زیر است:
خشم و نوسانات خلق، احساس بی ارزشی، بی کفایتی، شکست یا گناه، گریه کردن، بی صبری، زود رنجی و حساس بودن، بی قراری و غمگینی، خستگی، بی خوابی یا بد خوابی.
این علائم و نشانه ها با غم پس از زایمان که می تواند همراه با احساس تنهایی، اضطراب، گیجی و فراموشکاری باشد و معمولا بعد از چند روز تا چند هفته از بین می‌روند فرق دارد. اما چنین علائمی با افسردگی پس از زایمان شدیدتر و با دوام تر هستند ممکن است با توانایی عملکردتان تداخل کند و می تواند علاوه بر این شامل این موارد نیز باشد:
احساس کرختی احساسی یا حس گیر افتادن، ترس از آسیب زدن به خود یا به نوزاد، تمرکز و تفکر مختل، عدم احساس لذت در زندگی، کاهش علاقه به فعالیت جنسی، افزایش یا فقدان توجه به نوزاد، کاهش وزن یا وزن‌گیری قابل توجه، دوری گزینی از خانواده یا دوستان. تاکید دکتر ندا فرزانه متخصص اعصاب و روان این است که تشخیص قطعی این بیماری فقط با تشخیص متخصص اعصاب و روان و متخصص زنان امکان پذیر است.
عوامل مستعد کننده
با این که علل افسردگی پس از زایمان به روشنی مشخص نشده، عوامل تسریع کننده‌ای که وجود آن ها احتمال وقوع بیماری را بالا می‌برد شناخته شده‌اند که عبارتند از :
سابقه قبلی بیماری افسردگی در مادر، سن پایین مادر، اعتماد به نفس پائین، فشار در مراقبت کودک، اضطراب پیش از زایمان، حاملگی ناخواسته و وضعیت اجتماعی اقتصادی ضعیف.
علل
بارداری و زایمان با تغییرات شدید هورمونی همراه اند که خود این مسئله بر روح و روان شخص تأثیرگذار است. این که نوزاد شیرخوار را به صورت ۲۴ ساعته نگهداری کند و استرس هایی که از او به مادر وارد می‌شود خود یک مسئله ای هست که همه مادران به راحتی به آن تن نمی‌دهند و باعث بروز افسردگی در آنها می گردد حتی اگر بچه اول آنها نباشد.
پیشگیری
در افسردگی پس از زایمان مداخلات پیشگیری کننده در سطوح سه گانه دارای اهمیت ویژه ای میباشد. در سطح اول پیشگیری کاهش آسیب پذیری، حذف یا به حداقل رساندن رفتارها و شرایط محیطی که منجر به افزایش خطر ابتلا می‌گردد، مورد توجه متخصصین و مراقبین بهداشتی میباشد. پیشگیری سطح دوم با هدف تشخیص به موقع بیماری، کاهش پیشرفت یا به تأخیر انداختن ناتوانی متعاقب ابتلا اولیه است و در پیشگیری سطح سوم محدود نمودن مشکلات و نشانه های مربوط به بیماری مطرح می‌گردد.
بیماری افسردگی پس از زایمان که به عنوان افسردگی عمده و جزئی مادر در طول بارداری و یا در طول سال اول پس از زایمان تعریف می شود، یک اتفاق رایج در میان زنان باردار است که تا حداکثر بیست درصد از جمعیت زنان را در جمعیت عموم تحت تاثیر قرار می دهد. شیوع بیماری افسردگی پس از زایمان در خانم هایی که سابقه ی اختلال افسردگی عمده دارند و یا در مادران با سطح اقتصادی اجتماعی پایین تر دارند و نیز خانم هایی که مشکلات اقتصادی دارند، بیشتر است.
ویژگی های اصلی افسردگی بعد از زایمان شامل:
خلق افسرده، اضطراب، افکار وسواسی، از دست دادن کنترل، احساس عدم کفایت، ناتوانی در مقابله با ترس های غیرمنطقی، خستگی و ناامیدی است.
در برخی موارد مادر ممکن است افکار و برنامه های خودکشی و یا افکار اقدام به خودکشی را داشته باشد که در این موارد می تواند ریسک خطر مرگ مادر افزایش یابد. در این موارد که افکار خودکشی در مادر بالا است، خطر مرگ مادر به علت اختلال افسردگی حاملگی بیشتر از عوارض بارداری مثل خونریزی، اختلالات فشار خون بالا و سایر عوارض بارداری است که می تواند جان مادر را بگیرد.
عوامل خطر اصلی برای افسردگی بعد از زایمان شامل سابقه قبلی بیماری های افسردگی و اضطراب، سابقه ی اختلال دو قطبی، حاملگی ناخواسته، زندگی پر از استرس، سابقه مورد ی سوء استفاده ی جنسی در دوران کودکی قرار گرفتن، احتمال خشونت خانگی از طرف همسر، حمایت روانی پایین از طرف همسر و کیفیت روابط عاطفی پایین با همسر است.
بر اساس جدیدترین مطالعات بخش قابل توجهی از زنان مبتلا به اختلال افسردگی در دوران بارداری، افسردگی پس از زایمان را نیز تجربه خواهند کرد. بنابراین دکتر ندا فرزانه روانپزشک بیان می کند که بر اساس جدیدترین مطالعات انجام شده در این زمینه، بیماری افسردگی دوران حاملگی یکی از بزرگترین عوامل خطر برای افسردگی پس از زایمان است و در این موارد در حدود پنجاه درصد (۵۰%) از زنان مبتلا به اختلال افسردگی دوران حاملگی که افسردگی آنها در بارداری آغاز شده است، احتمال افسردگی بعد از زایمان نیز وجود دارد. البته سلامت روانی نوزاد و یا نوزاد و در اوایل کودکی به عنوان ظرفیت در حال رشد کودک از تولد تا ۵ سالگی تعریف می شود و همین موضوع نیز روابط نزدیک و ایمن بزرگسالان و همسالان را شکل خواهد داد.
در نهایت، توصیه پایانی من به عنوان روانپزشک خانم که در زمینه درمان اختلال افسردگی حاملگی نیز فعالیت می کند، این است که درمان این بیماری را لطفا و حتما جدی بگیرید چون همان طور که در مقاله قبلی که در سایت با عنوان “جدیدترین عوارض افسردگی دوران حاملگی بر روی کودک” برای علاقمندان در دسترس است، نیز ذکر کردم، عدم درمان افسردگی حاملگی نه تنها عوارض روانی بر روی مادر بلکه عوارض بعضا غیرقابل جبرانی نیز بر روی کودک می گذارد.