افسردگی خاموش (Hidden Depression): اختلال پنهانی اما خطرناک

نام نویسنده:

دکتر ندا فرزانه – روان‌پزشک (بورد تخصص روانپزشکی)

افسردگی خاموش؛ وقتی درد دیده نمی‌شود

افسردگی خاموش (Hidden Depression یا Smiling Depression) یکی از خطرناک‌ترین انواع اختلال های طیف افسردگی است، زیرا فرد در ظاهر طبیعی، فعال و حتی موفق به نظر می‌رسد، اما در درون خود با احساس خستگی شدید روانی، بی‌لذتی، پوچی و ناامیدی پنهان دست‌وپنجه نرم می‌کند.

 در زمینه درمان بیماری افسردگی دکتر ندا فرزانه بورد تخصص روانپزشکی بیان می کند که در بسیاری از موارد از افسردگی خاموش، اطرافیان هیچ نشانه‌ای از اختلال های طیف افسردگی نمی‌بینند و حتی خود فرد نیز ممکن است انکار کند که مشکل روانی دارد. همین موضوع باعث می‌شود افسردگی خاموش دیرتر تشخیص داده شود و خطر عوارض جدی – از جمله افکار خودکشی – افزایش یابد.

افسردگی خاموش چیست؟

“افسردگی خاموش؛ وقتی درد دیده نمی‌شود”

افسردگی خاموش نوعی اختلال افسردگی است که علائم آن بیشتر درونی است تا بیرونی. برخلاف افسردگی کلاسیک یا اختلال های طیف افسردگی که با گریه، کناره‌گیری و غم آشکار همراه است، فرد مبتلا به افسردگی خاموش معمولاً:

• کار می‌کند
• زندگی اجتماعی دارد
• لبخند می‌زند
• مسئولیت‌ها را انجام می‌دهد

اما در درون بیمار احساس می‌کند که تهی است، انرژی روانی ندارد و از زندگی لذت نمی‌برد.قبلا در مقاله ای دیگر در این سایت با عنوان “در سکوت از درماندگی عاطفی رنج نکشیم” به این مطلب اشاره هایی در مورد انزوا و افسردگی خاموش شده است. علاقمندان به این مطلب می توانند برای مطالعه این مقاله اینجا کلیک کنند. 

نشانه‌های شایع افسردگی خاموش کدامند؟

این ها علائم معمول محتمل “افسردگی پنهان” هستند:

۱. بی‌حوصلگی مداوم:

فرد دیگر از هیچ کاری لذت نمی‌برد، حتی کارهایی که قبلاً خوشحالش می‌کردند. احساس «بی‌انگیزگی» و «دل‌مردگی» بیشتر روزها همراه اوست.

۲. لبخند بیرونی و فرسودگی درونی:

ظاهر فرد طبیعی، اجتماعی و حتی شاد به نظر می‌رسد، اما در درون احساس خستگی روانی، تنهایی و غم عمیق دارد که کسی از آن خبر ندارد.

۳. احساس خستگی دائمی بدون دلیل واضح:

حتی بعد از خواب کافی هم فرد احساس انرژی ندارد و کارهای ساده روزمره برایش طاقت‌فرسا می‌شود.

۴. کاهش تمرکز و کندی ذهن:

فرد در تصمیم‌گیری، مطالعه یا انجام وظایف روزانه دچار حواس‌پرتی و کندی فکری می‌شود.

۵. بی‌تفاوتی نسبت به اطرافیان:

علاقه به ارتباطات اجتماعی کم می‌شود و فرد ترجیح می‌دهد تنها باشد، حتی اگر قبلاً اجتماعی بوده است.

۶. خواب نامنظم:

یا دچار بی‌خوابی مداوم است، یا بیش از حد می‌خوابد اما همچنان احساس خستگی می‌کند.

۷. تغییر در اشتها:

ممکن است اشتها به مرور کاهش یابد یا بالعکس پرخوری عصبی ایجاد شود.

۸. احساس پوچی یا بی‌معنایی در زندگی:

زندگی برای فرد بی‌هدف به نظر می‌رسد؛ حس می‌کند روزها می‌گذرند اما معنا و هیجانی در آن‌ها نیست.

۹. خود سرزنشی بیش از حد:

فرد مدام خودش را بابت کوچک‌ترین مسائل سرزنش می‌کند و احساس ناکافی بودن یا بی‌ارزشی دارد.

۱۰. دردهای جسمی بدون علت پزشکی واضح:

سردرد، دل‌درد یا دردهای عضلانی مزمن گاهی بازتاب افسردگی درمان‌ نشده

چرا افسردگی خاموش رخ می‌دهد؟

۱. سرکوب احساسات:

افرادی که از کودکی یاد گرفته‌اند احساساتشان را پنهان کنند، بیشتر در معرض افسردگی خاموش هستند.

۲. فشار نقش‌های اجتماعی:

مادر بودن، مسئولیت شغلی، فشار اقتصادی یا جایگاه حرفه‌ای می‌تواند فرد را مجبور به «قوی ماندن ظاهری» کند.

۳. کمال‌گرایی شدید:

افراد perfectionist شدیداً مستعد افسردگی خاموش هستند.

۴. ترس از قضاوت:

بسیاری می‌ترسند با گفتن دردهایشان قضاوت شوند. در مقاله دیگری در همین سایت با عنوان “همسر بیمار افسرده چگونه می تواند به او کمک کند” مطالب بسیار مهم و کلیدی در مورد نحوه برخورد با بیمار افسرده به همسرانشان آموزش داده شده است. برای مطالعه این مقاله می توانید اینجا کلیک کنید. 

تفاوت افسردگی خاموش با افسردگی کلاسیک یا اختلال های طیف افسردگی کدامند؟

افسردگی خاموش و خطر خودکشی:

برخلاف تصور عامه ، بسیاری از موارد خودکشی در افرادی رخ می‌دهد که اطرافیان تصور می‌کردند «حالش خیلی هم خوب است».

زیرا:

• انرژی وجود دارد
• درد شدید است
• کمک‌خواهی صورت نمی‌گیرد

درمان های افسردگی خاموش کدامند؟

روان‌درمانی (Psychotherapy) – خط اول درمان افسردگی خاموش است که عبارتند از:

✅ درمان شناختی رفتاری – Cognitive Behavioral Therapy (CBT)

✅ درمان پذیرش و تعهد – Acceptance and Commitment Therapy (ACT)

✅ درمان طرحواره (Schema Therapy)

درمان های احتمالی دارویی افسردگی خاموش:

داروها در این افراد فقط با نظر روان‌پزشک باید تجویز و مصرف شوند. دکتر ندا فرزانه روانپزشک تهران ذکر می کند که :

❗ هشدار مهم: این بخش نام های داروهای روانپزشکی در افراد مبتلا به سرطان که دچار مشکلات روانی می شوند فقط فقط اطلاع رسانی دارد و هدف از این مقاله توصیه به مصرف بدون بررسی توسط روانپزشک اصلا نیست.

مصرف هرگونه داروی روانپزشکی در موارد یاد شده باید فقط بعد از بررسی دقیق توسط روانپزشک در صورت نیاز صورت گیرد.

درمان دارویی افسردگی خاموش فقط تحت نظر روان‌پزشک باید نجویز شوند.

گروه‌های دارویی مؤثر احتمالی در درمان دارویی افسردگی خاموش:

🔹 SSRI – Selective Serotonin Reuptake Inhibitors

مثل:

• Sertraline (سرترالین)
• Fluoxetine (فلوکستین)
• Escitalopram (اس‌سیتالوپرام)

🔹 SNRI – Serotonin–Norepinephrine Reuptake Inhibitors

• Duloxetine (دولوکستین)
• Venlafaxine (ونلافاکسین)

❗ مصرف خودسرانهٔ داروهای روانپرشکی برای درمان دارویی افسردگی خاموش خطرناک است و ممکن است علائم افسردگی خاموش را تشدید کند.

چه زمانی مراجعه به روان‌پزشک برای درمان دارویی افسردگی خاموش ضروری است؟

• احساس مزمن پوچی
• بی‌خوابی طولانی
• گریه بی‌دلیل در تنهایی
• بی‌لذتی شدید
• افکار مرگ
• فرسودگی روانی پنهان
• کاهش تحمل فشار زندگی

جمع‌بندی نهایی در مورد برای درمان دارویی افسردگی خاموش :

افسردگی خاموش، بیماری واقعی است، خطرناک است و شایع‌ تر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم اما خوشبختانه قابل درمان است.

در پایان این مقاله ، دکتر ندا فرزانه – روان‌پزشک تأکید می‌کنند:

افسردگی خاموش، بیماری پنهان قرن است. سلامت روان همان‌ قدر مهم است که سلامت جسم مهم است.

همان طوریکه بیماری های جسمی باید دیده شده و درمان شوند، دردهای روانی و بیماری های روانی نیز باید اهمیت داده شده و توسط تیم سلامت روانی که شامل روانپزشک، روانشناس و مددکار درمان شوند.

در صورت وجود هرگونه نشانه در مورد اختلال های طیف افسردگی، مراجعه به روان‌ پزشک ضروری است تا بهترین و ایمن‌ترین درمان برای هر فرد انتخاب شود.

• آدرس اینستاگرام دکتر ندا فرزانه روانپزشک:
• drnedafarzaneh@
• ✅ شماره تلفن مطب برای دریافت نوبت روانپزشکی:
• ۰۲۱-۸۸۷۹۲۴۶۶

منابع (References – APA Style):

1. World Health Organization. (2023). Depression factsheet.
2. American Psychiatric Association. (2022). DSM-5-TR.
3. Beck, A. T. (2019). Cognitive Therapy of Depression.
4. Hayes, S. C., et al. (2016). Acceptance and Commitment Therapy.
5. National Institute of Mental Health (NIMH). (2023). Depression overview.
6. Cuijpers, P. et al. (2020). Psychological treatment of depression.
7. Kessler, R. C. et al. (2003). Epidemiology of depression.
8. Rush, A. J. (2015). Mood disorders. Oxford.
9. Stahl, S. (2021). Stahl’s Essential Psychopharmacology.
10. Mayo Clinic. (2023). Depression types.
11. APA PsycNet. (2022). Major depressive disorder.
12. National Alliance on Mental Illness (NAMI). (2023). Depression.
13. Thase, M.E. (2018). Treatment resistant depression.
14. Malhi, G.S., et al. (2018). Health anxiety & depression.
15. NHS UK. (2022). Clinical depression treatment.