اختلالات غذا خوردن از شایعترین بیماری های روانی در دنیا هستند. میزان ابتلای زنان به اکثر بیماری های غذا خوردن بیشتر از مردان است. از مهمترین و شایع ترین بیماری های غذا خوردن می توان به بیماری های بولمیا نوروزا، آنورکسی نوروزا یا همان کم اشتهایی عصبی و پرخوری اشاره کرد. بولمیا نوروزا در عوام به عنوان بیماری پرخوری عصبی و یا پرخوری هیجانی شناخته می شود. بنابراین بیماری در حقیقت به نام بیماری پرخوری عصبی وجود ندارد. دکتر ندا فرزانه روانپزشک متخصص آنلاین که در تهران فعالیت می کند، مقاله هایی در سایت با عناوین “نکات کلیدی درمان پرخوری عصبی” و “لطفا افکار منفی را در پرخوری عصبی قورت ندهید!” در سایت دارند که علاقمندان می توانند نکات مهم و پایه ای در مورد علل پرخوری عصبی و نکات مهم درمانی در مورد آن را مطالعه نمایند.

بسیاری از افرادی که مبتلا به پرخوری هیجانی هستند، به طور همزمان بیماری­های روانپزشکی دیگری نیز مثل اختلالات افسردگی عمده و اختلالات دو قطبی نیز دارند.

درمان های طلایی و کلیدی پرخوری عصبی

ندا فرزانه روانپزشک و روان­درمانگر بیان می­کند که براساس بررسی­ها یکی از مهمترین عللی که مانع ادامه­ ی درمان افرادی که مبتلا به پر خوری عصبی هستند شده است، این است که فرد بعد از مراجعه یک یا دو جلسه به درمانگر احساس سرخوردگی دارد. یکی از علل سرخوردگی این است که فرد این انتظار نادرست را از درمان دارد که یک داروی کلیدی و جادویی از روانپزشک گرفته سپس این دارو را مدت یک یا دو هفته استفاده می­کند و به وزن ایده ­آل خود خواهد رسید.

این تصور کاملا غلط است و می­تواند ریشه در این مسئله داشته باشد که بسیاری از شرکت­های تبلیغاتی برای کاهش وزن تصاویری را از قبل از شروع رژیم غذایی و بعد از شروع رژیم غذایی ارائه می­دهند که فرد مثلا دو هفته قبل از شروع رژیم دارویی این بود و بعد از شروع رژیم دارویی نه تنها تمام چربی­ها و افتادگی پوست رفع شده بلکه پوست فرد نیز سفت گشته و اندام عضلانی پیدا کرده است که این مسئله بدون عمل­های جراحی دردناک و شاید اعمال جراحی زیبایی آن هم که ریسک کمی ندارد امکانپذیر نیست.

در عمل وقتی که فرد به مطب مراجعه می­کند و یا در ویزیت مجازی و حضوری با گذشت یک یا دو هفته به آن وزن ایده ­آل دست نیافتنی نمی­رسد، احساس سرخورده کرده و مجدداً سیکل پرخوری عصبی و هیجانی خود را از سر می­گیرد. این مسئله چه بسا باعث می­شود که فرد نسبت به قبل حتی چاق­تر نیز بشود که این مسئله ریسک اختلالات افسردگی، اضطرابی حتی اختلالات خوردن دیگر و اختلالات جنسی زمینه­ای را نیز افزایش می­دهد.

دکتر فرزانه روانپزشک خانم بیان می­کند که از مهمترین راهکارهایی که می­توان برای فردی که برای چاقی و یا پرخوری هیجانی به روانپزشک و روان­درمانگر مراجعه کرده است به کار برد، تقویت حس خود کارآمدی فرد می­باشد. وقتی که فرد ناامید با سابقه­ ی قبلی چندین باره­ ی رژیم­های غذایی که شکست خورده به روانپزشک مراجعه می­کند، می­توان سؤالات زیر را برای افزایش انگیزه درمان از او پرسید. مثلا این که:

• فکر می­کنید که برای شروع بهترین کار در حال حاضر چه است؟
• آیا قبلاً سابقه­ی رژیم غذایی داشته­ای؟
• چند بار رژیم غذایی گرفته­ای؟
• آخرین باری که رژیم گرفته­ای کی بوده است؟
• و چند وقت رژیم غذایی خود را ادامه دادی؟
• چه عواملی موجب شد که شما بعد از قطع رژیم غذایی مجدداً چاق بشوید؟
• در حال حاضر فکر می­کنید که چه عواملی در درمان پرخوری عصبی شما و یا اختلال خوردن به صورت هیجانی کمک بکند؟
• از نظر شما افرادی که موفق به لاغری شده­اند چه کارهایی انجام داده ­اند؟

سؤال بعدی این است:

• فرض کن رژیم شما موفق بوده و کاهش وزن داشتی، چه مواردی به شما کمک کرده در این زمینه؟
• چند بار تلاش برای رژیم گرفتن و کاهش وزن داشته ­ای؟

سعی کنیم به فرد بگوییم که بیا با قسمت­هایی از درونت که تمایل به بهبودی و کاهش وزن دارد پیش برویم و افکار ناکارآمد و ترس­هایی که داری که مجدداً رژیم غذایی شکست بخورد و یا مجدداً چاق­تر از قبل بشوید را فعلا کنار بگذاریم تا در زمان مقتضی به آن­ها به تفصیل رسیدگی بکنیم.

عوارض جدی و مرگبار پرخوری عصبی

از عوارض اختلال پرخوری عصبی این است که فرد بعد از مدتی که نمی­تواند به وزن ایده ­آل خود برسد دارای احساس درماندگی، اضطراب، شرم، افسردگی در عین حال دلتنگی پس از پرخوری می­شود. همچنین احتمال آسیب به دندان، معده، مشکلات قلبی عروقی و مشکلات دریچه ­ای قلبی نیز در این افراد به خاطر انجام کارهای جبرانی مثل استفراغ کردن اختیاری، استفاده از ملین­ها و یا مسهل­ ها نیز متأسفانه بالاست.

نکته ­ی بسیار مهم این است که فردی که با اختلال بولینیا یا پرخوری عصبی که همراه با احساس وجدان، خشم، ترس و ناامیدی بعد از دوره­­ی پرخوری هیجانی شدید است، باید صحبت حمایت­ گر یا ساپورتیو و در عین حال منطقی داشته باشیم بنابراین این که فرد مبتلا به پرخوری هیجان تحت درمان روانپزشک متخصص و کارآمدی که بتواند بیماری­های روانپزشکی همزمان در فرد را نیز تشخیص بدهد قرار بگیرد بسیار حیاتی است. به طوریکه اگر فردی که مبتلا به پرخوری هیجانی است و تنها به متخصص تغذیه مراجعه کرده است به او رژیم غذایی داده شده یا این که به او توصیه شده است که فعالیت بدنی خود را افزایش دهد اگر که مبتلا به مشکلات روانی مثل اختلالات دو قطبی، افسردگی و یا پرخوری هیجانی و عصبی است، این روش­های گفته شده به تنهایی پاسخ درمانی نخواهند داد و متأسفانه بعد از مدتی فرد وقتی که این رژیم­های غذایی و یا فعالیت­های بدنی را انجام ندهد بازگشت به چاقی وجود خواهد داشت.

بهترین دستورالعمل کنترل پرخوری عصبی

پس لازم است که فردی که مبتلا به پرخوری هیجانی یا اختلالات خوردن است به روانپزشک نیز ارجاع داده شود تا روانپزشک در صورت صلاحدید فرد را به روان­درمانگر برای اصلاح افکار ناکارآمد در زمینه ­ی پرخوری عصبی ارجاع بدهد تا به صورت تیمی درمان مشکلات روانی ناشی از پرخوری و چاقی، اصلاح رژیم­های غذایی و درمان­های دارویی در موارد لزوم برای اصلاح و درمان مشکلات روانی همزمان بخصوص اختلالات افسردگی و دو قطبی صورت بگیرد. یکی دیگر از مشکلات مهمی که افراد مبتلا به چاقی دارند داشتن مشکلات در عملکرد جنسی می­باشد که در اینجا به طور مختصر اشاره خواهد شد.

یکی از مهمترین مشکلاتی که می­تواند چاقی به غیر از عوارض جسمانی که روی بدن فرد می­گذارد مثل افزایش خطر فشار خون، سکته قلبی، سکته مغزی و دیابت دارد، تأثیر منفی نیز بر روی اعتماد به نفس فرد نیز دارد به طوریکه مشاهده شده است که افرادی که چاق هستند با توجه به این که تصویر منفی از خود در ذهنشان دارند بنابراین نمی­توانند عملکرد جنسی خوبی نیز در زمان رابطه­ ی جنسی با همسر خود داشته باشند. بسیاری از خانم­هایی که مبتلا به اختلالات افسردگی، دو قطبی یا وسواس شده ­اند و مجبور شده ­اند که داروهای برای درمان بیماری­های افسردگی، دو قطبی، وسواس و یا سایر موارد را مصرف کنند و در نهایت چاق شده ­اند، این مسئله را ذکر می­کنند که از زمانی که چاق شده­ اند نمی­توانند تصور این را داشته باشند که بتوانند رابطه ­ی جنسی خوبی را با همسر خود داشته باشند. بنابراین، برای درمان چاقی فقط این کافی نیست که رژیم غذایی گرفته شود و فعالیت­های بدنی فرد کمی افزایش یابد بلکه باید همکاری بین متخصص تغذیه، روانپزشک و دکتر روان­درمانگر برای اصلاح تمامی ابعاد مرتبط با چاقی صورت بگیرید تا بتوان درمان قطعی و سریع برای اختلال چاقی را به سرانجام رساند.