اعتیاد به بازی های کامپیوتری و آنلاین از بیشترین علل انزوا و افسردگی نوجوانان در عصر حاضر هستند. مقاله زیر توسط دکتر ندا فرزانه متخصص اعصاب و روان با عنوان پنج نکته در مورد اعتیاد به بازی های کامپیوتری آنلاین” برای خوانندگان محترم سایت ایشان تهیه شده است.
جهان در دو دهه گذشته به سرعت تغییر کرده است. بچه‌ها و بزرگسالان هم اکنون به دنبال آخرین پلتفرم های بازی با بالاترین قابلیت پردازش و برنامه های اینترنتی با سریع ترین امکانات هستند. در دنیای امروزه با ورود کامپیوتر و اینترنت، نیازهای اولیه دوران کودکی نیز به سرعت تغییر کرده است. بازی های کامپیوتری بالخصوص با آمدن گوشی های هوشمند، جهان و مفهوم واقعیت مجازی را متحول کرده‌اند.
۱- مفهوم بازی های اینترنتی چیست؟
سرگرمی های بازی های آنلاین، بسیار در دنیای امروز محبوب هستند. بنابر آمار انجمن بازی های کامپیوتری، حداقل یک نفر از سه نفر در خانواده های آمریکایی بازی های ویدیویی بازی می کند. تقریبا ۱۶۰ میلیون بزرگ سال آمریکایی بازی های مبتنی بر اینترنت انجام می دهند. متاسفانه چون در ایران آمار دقیقی از این مسئله نیست، خانم دکتر ندا فرزانه روانپزشک آمار معتبر را از مجلات خارجی که بر اساس آمار سایر کشورها هستند را برای بیان اهمیت “اعتیاد به بازی های کامپیوتری” بیان می کنند. همان طوری که بیان شد، این بازی ها می توانند بسیار سرگرم کننده باشند و چون ماهیت بازی های کامپیوتری به علت اینکه رقابتی هستند، بسیار جذب کننده هستند. با به بازار آمدن انواع جدید بازی های آنلاین، بازی های جنگی و بازیهای اینترنتی رایگان آنلاین و بازی آنلاین استراتژیک البته این سوال مطرح است که اما آیا می‌توانند این موارد اعتیاد آور باشند؟ این سوالی است که هنوز هم در میان محققان و متخصصان سلامت مورد بحث است.
به دلیل رشد روز افزون استفاده از فن آوری و اینترنت در چند سال اخیر، “اختلال بازی اینترنتی” به سرعت آشکار شده است. در مقاله دیگری که در سایت با عنوان “اعتیاد به اینترنت” وجود دارد، در مورد ماهیت “اعتیاد به اینترنت” توسط خانم دکتر ندا فرزانه بورد تخصصی روانپزشکی برای خوانندگان محترم توضیحاتی داده شده است. افزایش مشکلات سلامت عمومی به طور عمده، جمعیت نوجوانان و جوانان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. بیماری “استفاده نابجا و بیمار گونه از بازی های کامپیوتری و اینترنت تاثیر منفی بر عملکرد فیزیکی، روانی، اجتماعی و شغلی فرد مبتلا دارد و اغلب منجر به پیامد های شدید در فرد می شود. اختلال بازی های اینترنتی به ” استفاده مداوم و مکرر از اینترنت برای شرکت در بازی ها، اغلب با دیگر افراد اشاره دارد که منجر به اختلال یا پریشانی قابل توجه بالینی در فرد می شود.
استفاده از بازی های اینترنتی بیش از حد، به عنوان یک زیر مجموعه خاص از اعتیاد به اینترنت توصیف شده است. “بازی های اینترنتی” به طور فزاینده ای توسط افراد در تمام سنین و به خصوص کودک، نوجوان و حتی افراد بالغ مورد استفاده قرار می گیرد که ممکن است با عواقب شدیدی در ارتباط با استفاده از بازی های کامپیوتری مواجه شوند. بر اساس برخی گزارش ها، تا ۹۰ % از جوانان آمریکایی بازی های ویدیویی انجام می دهند و حدود ۱۵ % از آن ها ممکن است “معتاد به بازی اینترنتی”باشند. این مسئله تا به حدی است که بر اساس آمار تجاری شرکت تحقیقاتی بازاریابی، ارزش تجاری بازی آنلاین فقط در کشور چین حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ برآورد کرده است. در یکی از مقاله های منتشر شده اخیر، برآورد شیوع از ۰.۲ % در آلمان تا ۵۰ % در نوجوانان کره ای گزارش شده است.
۲- “بیماری اعتیاد به بازی های کامپیوتری” چیست؟
“اختلال بازی کامپیوتری”به عنوان یک الگوی رفتار “بازی دیجیتال” یا “بازی های ویدیویی” تعریف می شود که با کنترل ناقص برای بازی کامپیوتری کردن و افزایش اولویت بازی کردن بر تمام فعالیت های دیگر است حتی تا به حدی که بازی کردن بر سایر فعالیت های روزانه اولویت دارد و فرد حتی بازی کامپیوتری را علی‌رغم تمام پیامدهای منفی اش انجام می دهد.
یکی دیگر از مطالعه های جدید نشان می دهد که برخی از اعمال در بازی های ویدیویی، مانند شرط بندی و بازی با پول حتی می تواند به طور قابل توجهی منجر به مشکل قماربازی در آینده باشد. بخصوص برخی از بازی های ویدئویی، متاسفانه ارتباط بالقوه خطرناکی با قماربازی دارند. بر اساس مقالات معتبر روانپزشکی مشخص شده است که اگر میزان “اعتیاد به بازی های کامپیوتری” افزایش یابد، می تواند منجر به بیماری خطرناک “اعتیاد به قماربازی” بشود.
اینکه چند درصد از افرادی که درگیر “اعتیاد به بازی های کامپیوتری” هستند، در آینده در صورت عدم درمان روانپزشکی و روانشناسی مستمر، مبتلا به “اعتیاد به قماربازی” بشوند، دقیقا مشخص نیست و نیاز به بررسی های دقیق تری هست اما مشخص شده است که افرادی که در تعامل مداوم و مکرر با بازی های ویدیویی هستند، دچار اختلال و پریشانی فردی می شوند که در ادامه مطلب بیان خواهد شد.
البته هر نوع بازی با بازی های کامپیوتری را نباید به عنوان “اختلال اعتیاد به بازیهای کامپیوتری” اسم گذاری کرد و تشخیص این بیماری فقط باید توسط روانپزشک و بعد از ارزیابی دقیق و انجام تست های لازم انجام شود. تنها زمانی بازی با کامپیوتر به عنوان “بیماری اعتیاد” شناخته می شود که الگوی رفتاری بازی کردن شدید باشد به حدی که منجر به اختلال قابل توجه در حوزه های مهم فردی، خانوادگی، اجتماعی، تحصیلی، شغلی یا دیگر حوزه های عملکردی شود و به مدت طولانی نیز ادامه پیدا کند.
دکتر ندا فرزانه روانپزشک آنلاین بیان می کند که بر اساس تحقیقات عصب شناختی جدید، شباهت های زیادی در تغییرات مغز افرادی که اعتیاد به بازی ویدیویی دارند با افرادی که اعتیاد ندارند، یافت شده است. مطالعه ای که در ماه مارس ۲۰۱۷ در مجله روان پزشکی آمریکا منتشر شد، نشان داد که “اعتیاد به بازی های کامپیوتری” باعث تاثیرات منفی بر روی سلامت جسمی، اجتماعی و روانی فرد می شود. در مطالعات دیگری که در کشورهای انگلستان و کانادا انجام شده مشخص شده است که بیش از ۸۶ درصد از جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله و حدود ۶۵ درصد از کل بزرگسالان در طول یک ماه اخیر بازی های آنلاین انجام داده اند. افرادی که مبتلا به اعتیاد به بازی اینترنتی هستند مشخص شده است که طبق بررسی های روانپزشکی دارای مشکلاتی در زمینه مسائل عاطفی، فیزیکی و روحی روانی هستند.
البته آمار در زمینه اینکه چند درصد مردم در کشورهای مختلف مبتلا به اعتیاد به بازی های اینترنتی هستند بسیار متفاوت است. بر اساس آماری که در کشورهای حاشیه خلیج فارس انجام شده است، دریافتند که ۰.۳ تا ۱ درصد از جمعیت عمومی ممکن است که علائم “بیماری اعتیاد به اینترنت” را داشته باشند. تحقیقات جدیدتری که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شده است، نشان داده است که البته هنوز خیلی زود هست که نام دقیق “اعتیاد به بازی اینترنتی” را بیان کرد و بهتر است که اسم “اختلال بازی های کامپیوتری” را بر روی این افراد گذاشت. البته بعد از زمان شروع همه گیری کرونا در جهان و بخاطر اینکه افراد در منزل قرنطینه بوده و یا مجبور هستند که از خانه کارهای خود را در شرایطی که امکانش باشد، انجام دهند یا اینکه بچه ها از طریق مجازی در حال مطالعه می باشند، این مورد افزایش پیدا کرده است.
البته تحقیق های زیادی نیز در این زمینه در حال انجام است. برای مثال، برخی از بررسی ها نشان داده اند که “اعتیاد بیمارگونه به بازی کامپیوتری” میتواند در اصل بخاطر مبتلا بودن به یک بیماری روانی مانند افسردگی، اضطراب، ترس از حضور در جمع و منزوی بودن فرد باشد.
۳- آیا والدین همه بچه هایی که بازی کامپیوتری می کنند، باید نگران معتاد به بازی کامپیوتری شدن کودکشان باشند؟
مطالعات دقیق تر در بعضی از مراکزی که کودکان در آنجا بازی کامپیوتری می کنند نشان می‌دهد که تعداد کمی از کودکانی که بازی ویدیویی یا دیجیتالی انجام می دهند، امکان معتاد شدن به بازی کامپیوتری را در صورتی که مدیریت توسط والدین هم بر روی کودک به روش صحیح اعمال شود، دارند. با این حال، والدین بچه هایی که بازی کامپیوتری می کنند، حتما باید نسبت به مقدار زمانی که برای فعالیت های بازی صرف می کنند آگاه باشند چون در صورت زیاده روی در استفاده از بازی کامپیوتری این امر منجر به حذف سایر فعالیت های روزانه مفید کودک و نوجوان مثل نرمش و فعالیت فیزیکی می شود. همچنین می تواند از طریق ایجاد تغییر در سلامت فیزیکی یا روانی و عملکرد تحصیلی لطمات جبران ناپذیری به کودک وارد کند.
همان طور که ذکر شد، متاسفانه تاکنون، هیچ مطالعه ای در مورد میزان ابتلا به “اعتیاد به بازی های اینترنتی در ایران” گزارش نشده است. با این حال، همیشه یک جنبه تاریک برای تکنولوژی های جدید نیز مثل اینترنت وجود دارد. در مورد اینترنت، نیز بیماری به نام “اعتیاد به اینترنت” شناخته شده است که در این میان هم “اعتیاد به بازی های اینترنتی” هم یکی از جدیدترین نوع از اعتیاد ها به دنیای اینترنت است که در مقاله ای دیگر در سایت حتما به آن اشاره خواهد شد.
۴- مشکلات روحی روانی در اثر استفاده نابجا از بازی های کامپیوتری چیست؟
مهمترین مشکلات روانی ناشی از “استفاده نابجا و بیمارگونه از اینترنت” عبارتند از:
احتمال بالاتر ابتلا به بیماری های افسردگی، اضطرابی، خشم، حساسیت بین فردی و حتی علائم جنون می تواند در افراد مستعد البته در کنار سایر عوامل زمینه ساز رخ می دهد که در این صورت نیاز به درمان توسط روانپزشک و روانشناس حیاتی است.
۵- درمان های پیشنهاد شده برای “اعتیاد به اینترنت” کدامند؟
این مسئله مشخص است که درمان های زیادی مطرح شده اند که باید فقط و فقط با صلاحدید “روانپزشک” و روانشناس و حتی “تیم روانپزشک و روانشناس مرتبط با اعتیاد” انجام شوند. تعدای از این موارد عبارتند از:
۱- رفتار درمانی
۲- درمان های دارویی روان پزشکی در صورت لزوم و بنا بر تشخیص روانپزشک
۳- “واقعیت درمانی” که یک اصطلاح جدید در درمان “اعتیاد به اینترنت ” است.
۴- آموزش مدیریت زمان
۵- آموزش استراتژی هایی برای بهبود اعتماد به نفس
۶- پروتکل “پذیرش بیماری و تعهد به درمان” تحت نظارت روان پزشک و روان درمانگر
۷- درمان شناختی – رفتاری (CBT)
۸- درمان های چند وجهی توسط تیم درمانی
نکات پایانی نویسنده:
دکتر ندا فرزانه متخصص روانپزشکی در انتهای مقاله بیان می کند که باید روش های آموزش دادن در مورد این مقوله به والدین و معلمان بهبود داده شود تا از اعتیاد به اینترنت در جوانان جلوگیری شود. توصیه مهم مجامع علمی برای پیشگیری این است که در نوجوانانی که مشکل اعتیاد به اینترنت دارند، صحبت کردن با خانواده و راهنمایی آنها میتواند مقدار قابل توجهی از زمان استفاده آنلاین از اینترنت را کاهش می دهد. به طور خلاصه، آموزش “استراتژی های کنترل خود ” در بیماران معتاد به اینترنت میتواند بسیار مفید باشد به طور همزمان داروهایی که توسط روان پزشک تجویز می شود نیز میتواند نقش بسیار مهمی در درمان “اعتیاد به اینترنت” داشته باشد.