برای کنترل قطعی خشم و پرخاشگری، نیاز به درمان توسط روانپزشک و روانشناس است. مقاله زیر توسط خانم دکتر فرزانه متخصص اعصاب و روان در تهران برای خوانندگان محترم سایت ایشان با عنوان ” چند روش ساده و سریع برای کنترل خشم ” تهیه شده است.
تعریف کاربردی خشم:
این نکته مهم است که به یاد داشته باشید احساس خشم به صورت یک وضعیت هیجانی است که در طول مدت آن نمی توانید به درستی فکرکنید. در اینجا چند تکنیک ساده برای کنترل خشم در صورت وقوع بین شده است.
۱-حداقل به مدت ۲۰ دقیقه (در صورت امکان) از فضایی که موجب افزایش خشم در شما می شود، دور شوید.
۲-دم و بازدم عمیق (حداقل ۲ بار) و سعی کنید بر روی بازدم تمرکز کنید.
۳-پرت کردن حواس خود با راه رفتن، آواز خواندن یا مطالعه کردن
۴-در آن لحظه از بررسی جزئیات موضوع اجتناب کنید.
۵-سعی کنید که خود را بجای طرف مقابل قرار داده و از دید او نیز به موضوع نگاه کنید و قبل از ادامه موضوع با دید جدید به ادامه صحبت بپردازید.
خاموش کردن خشم
به چیزهای خوب و مثبت فکر کنید
وقتی ما عصبانی هستیم، اولین فکری که به ذهن ما می رسد، از فکرهای منفی و ناراحت کننده است. در بیشتر مردم، این فکرها به صورت خودکار به ذهن می آیند. آنها عصبانی می شوند و بعد با خودشان درمورد عصبانی شدن صحبت می کنند. همانطور که می دانید، این افکار منفی، باعث ادامه پیدا کردن عصبانیت می شوند. آنها مانند هیزم هایی هستند که در آتش ریخته می شوند. این افکار منفی باعث بیشتر شدن عصبانیت شما می شوند. آنها خشم را شعله ور می کنند و باعث بزرگ شدن آن می شوند.
ایجاد وقفه به شما فرصت میدهد تا آرام شوید
این کار مانند دور شدن از یک آتش کوچک است. وقتی افکار منفی را متوقف می کنید، آتش خشم شما خاموش خواهد شد و بالاخره از بین می رود. این کار باعث می شود که بهتر بتوانید مشکل را حل کنید. البته یک راه وجود دارد که شما می توانید زودتر آتش را خاموش کنید. شما می توانید از فکر های آرام بخش و مثبت استفاده کنید.
فکرهای مثبت، در درون شما احساس بهتری ایجاد می کنند. آنها به شما نمی گویند که چه کار کنید اما باعث آرامش شما می شوند. این فکرها مانند آبی که آتش را خاموش می کند، باعث کم شدن دمای فکرهای منفی و تند شما می شوند.
اگر بخواهید آتش را خاموش کنید چه می کنید؟
اگر آتش را به حال خود رها کنید و آن را باد نزنید و به آن چوب اضافه نکنید در نهایت خاموش می شود. اگر چیزی برای سوختن وجود نداشته باشد، آتش خاموش خواهد شد. اگر می خواهید آتش را زودتر خاموش کنید، باید آب روی آن بریزید. بعضی وقتها لازم است که با مقدار زیادی آب این کار را انجام دهید. به این کار خفه کردن آتش می گویند. آب می تواند چوب ها را خیس کنه و مانع آتش گرفتن مجدد آن شود.
بعضی اوقات تنها یک عامل کوچک باعث جرقه زده آن می شود. خشم به سرعت شعله ور می شود و هر چیزی را که سر راهش باشد می سوزاند.وقتی اتفاقی برخلاف میل شما می افتد حق انتخاب با شماست. می توانید احساس عصبانیت کنید یا می توانید آرامش خود را حفظ کنید. شما تقریبا می دانید که چطور باید خشمتان را شعله ور کنید. تنها کاری که باید انجام دهید این است که افکار عصبانی کننده را در مغز خود مرور کنید و عصبانیت خود را بزرگ و بزرگتر نمایید. کارهایی که هنگام عصبانیت انجام می دهید، مانند کتک زدن دیگران یا دادوفریاد کردن می تواند باعث بزرگتر شدن خشم شما شود.
روش اول خاموش کردن خشم
وقفه ایجاد کنید. یکی از راه های دور شدن از خشم ایجاد وقفه است.ئایجاد وقفه یعنی اینکه از موقعیتی که در آنجا عصبانی شده اید، دور شوید. پس از ترک محل، شما آرام می شوید و می توانید بهتر فکر کنید. این روش، خیلی مفیداست، اما انجام آن کار سختی است. ایجاد وقفه باعث می شود شما بتوانید واضح تر فکر کنید. در این صورت، کمتر دچار مشکل می شوید و می توانید راه حل های بهتری پیدا کنید.
روش دوم خاموش کردن خشم:
به چیزهای خوب و مثبت فکر کنید.
وقتی ما عصبانی هستیم، اولین فکری که به ذهن ما می رسد، از فکرهای منفی و ناراحت کننده است. در بیشتر مردم، این فکرها به صورت خودکار به ذهن می آیند. آنها عصبانی می شوند و بعد با خودشان در مورد عصبانی شدن صحبت می کنند. همانطور که می دانید، این افکار منفی، باعث ادامه پیدا کردن عصبانیت می شوند. آنها مانند هیزم هایی هستند که در آتش ریخته می شوند.
این افکار منفی باعث بیشتر شدن عصبانیت شما می شوند. آنها خشم را شعله ور می کنند و باعث بزرگ شدن آن می شوند.
ایجاد وقفه به شما فرصت میدهد تا آرام شوید.
این کار مانند دور شدن از یک آتش کوچک است. وقتی افکار منفی را متوقف می کنید، آتش خشم شما خاموش خواهد شد و بالاخره از بین می رود. این کار باعث می شود که بهتر بتوانید مشکل را حل کنید.اما یک راه وجود دارد که شما می توانید زودتر آتش را خاموش کنید. شما می توانید از فکر های آرام بخش و مثبت استفاده کنید.
فکرهای مثبت، در درون شما احساس بهتری ایجاد می کنند. انها به شما نمی گویند که چه کار کنید اما باعث آرامش شما می شوند. این فکرها مانند آبی که آتش را خاموش می کند، باعث کم شدن دمای فکرهای منفی و تند شما می شوند. دکتر فرزانه در ادامه مطالبی را در مورد علل و روش های خشم در کودک و نوجوان بیان می کند.
مداخلات رفتاری برای کنترل خشم، تحریک پذیری و پرخاشگری در کودکان و نوجوانان:
روانپزشک خانم ندا فرزانه ذکر می کند که درمان غیرداروئی برای کنترل خشم و تحریک پذیری در کودک و نوجوانان بیشتر بر دو نوع مداخله رفتاری تمرکز دارد:
- آموزش مدیریت به والدین (PMT)
- درمان شناختی – رفتاری (CBT): کودکان با رفتارهای از هم گسیخته مانند عصبانیت و پرخاشگری از جمله دلایل شایع مراجعه به مراکز کلینک و مطب برای درمان و حفظ سلامت روانی کودک و نوجوان هستند. با این حال، کودکان مبتلا به عدادی از اختلالات روان پزشکی نیز در معرض خطر خشم و پرخاشگری قرار دارند. البته کودکانی که رفتارهای مخربی مثل پرخاشگری کلامی و یا فیزیکی دارند، اغلب مبتلا به بیماری های روانی نیز هستند.
ندا فرزانه روانپزشک و روان درمانگر بیان می کند که کودکان پرخاشگر و تحریک پذیر باید حتما توسط روانپزشک کودک و نوجوان بررسی و ارزیابی شود تا بتوان بعد از تشخیص دقیق بیماری روانی این بیماری را درمان کرد تا بتوان پرخاشگری را قطعی درمان کرد.
اختلالات رفتار ایذائی در کودکان:
بر اساس بررسی های دقیق علمی مشخص شده است که میزان شیوع اختلالات رفتار ایذائی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی از ۱۴ % تا ۳۵ % است. همچنین میزان رفتارهای پرخاشگرانه و مقابله جویانه در کودکان مبتلا به اختلالات اضطرابی از ۱۴ % تا ۶۲ % است.
همچنین میزان رفتارهای لجبازی، پرخاشگری و حریک پذیری شدید در کودکان مبتلا به اختلالات خلقی بخصوص بیماری افسردگی و دوقطبی از ۹ % تا ۴۵ % می تواند باشد که میزان های قابل توجهی هستند.
درمان کلی پرخاشگری کودک و نوجوان
مداخلات روانی اجتماعی (سایکوسوشیال) برای کنترل خشم ، تحریک‌پذیری و پرخاشگری بیشتر بر روی ابعاد آسیب شناسی روانی کودک و نوجوان برای تشخیص و درمان تمرکز دارد. بنابراین اگر که اقداماتی مثل آموزش مدیریت والدین PMT) (و درمان شناختی – رفتاری(CBT)) طریق روش‌های آموزشی می تواند در قالب روان‌درمانی سرپایی برای والدین ارائه شوند. همچنین شواهدی وجود دارد که مداخلات رفتاری می‌تواند در موارد لزوم در صورت صلاحدید تشخیصی روانپزشک به همراه درمان های دارویی برای کنترل پرخاشگری شدید کودک و نوجوان و به عنوان بخشی از مداخلات چند وجهی درمانی برای کنترل مشکلات رفتاری جدی کودکان پرخاشگر مفید باشد
دکتر فرزانه روانپزشک تهران مقاله کنترل خشم را با بیان مختصری در مورد اصول و تکنیک‌های کلی روش‌های درمانی پرخاشگری و خشم کودک و نوجوان تکمیل می کند. البته هر روزه دستورالعمل هایی نیز مورد رویکرد فراتشخیصی شناخی رفتاریCBT برای کنترل خشم، تحریک‌پذیری و پرخاشگری کوک و نوجوان مورد بحث قرار می گیرد.