داروی سیتالوپرام یکی از مهمترین داروهای درمان بیماری افسردگی و اضطرابی است. در زمینه سیتالوپرام و وسواس فکری نیز در مقاله های علمی خوبی وجود دارد. در این مقاله نکات کلیدی توسط دکتر ندا فرزانه متخصص روانپزشکی در مورد داروی سیتالوپرام به صورت مکانیسم اثر دارو، زمان مصرف و عوارض قرص سیتالوپرام و سایر نکات مهم برای خوانندگان محترم سایت ایشان توسط ایشان تهیه شده است.
نحوه مصرف داروی سیتالوپرام چگونه است؟
بهتر است که اگر سوالی در مورد داروی سیتالوپرام دارید، از پزشک داروخانه یا روانپزشک معالج خود در زمان ویزیت روانپزشکی در زمینه عوارض مصرف قرص سیتالوپرام بپرسید.
داروی سیتالوپرام را همراه با غذا یا بدون غذا و درست طبق دستور پزشک خود می توانید مصرف کنید. البته حتما نیاز هست که نحوه دقیق مصرف سیتالوپرام را از پزشک معالج خود بپرسید. قرص سیتالوپرام معمولا یک بار در روز صبح یا بعد از ظهر یا شب مصرف می شود. میزان مصرف داروی سیتالوپرام بر اساس سوابق قبلی روانپزشکی، سوابق قبلی بیماری طبی قبلی، واکنش بدن نسبت به درمان، سن و سال ، آزمایش های خون انجام شده و دیگر داروهایی که ممکن است در حال مصرف آنها باشید، تعیین می شود. به طور معمول در زمینه تداخل دارویی سیتالوپرام با سایر داروهای مصرفی دیگر نیز بهتر است که قبل از تجویز دارو با متخصص اعصاب و روان مشورت کنید.
حتما در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید، اعم از داروهای با نسخه و بدون نسخه و مکمل های گیاهی با روانپزشک خود صحبت کنید.
اشکال دارویی مختلف سیتالوپرام چگونه است؟
داروی سیتالوپرام به صورت سیتالوپرام ۲۰ و سیتالوپرام ۴۰ در ایران وجود دارد. البته سایر اشکال سیتالوپرام نیز به صورت قطره و شربت موجود است اما در موارد شایع مصرف نمی شود و فقط باید با توصیه و تجویز متخصص اطفال و یا فوق تخصص کودک و نوجوان مصرف شود. داروی سیتالوپرام که اسم یکی از برندهای تجاری تهیه و توزیع آن مانند لگزاتال است لگزاتال ۲۰ mg و لگزاتال ۴۰ mg نیز تهیه و توزیع می شد. داروی سیتالوپرام با هر نوع اسم و برند تجاری که باشد، بدون نسخه اصلا نباید تجویز بشود و باید حتما با تجویز پزشک مصرف شود.
آیا شربت یا قطره سیتالوپرام نیز موثر است؟
اگر در حال مصرف شکل مایع داروی سیتالوپرام هستید، در مورد میزان مصرف آن دقت کنید و از قاشق های مخصوص استفاده کنید و برای مصرف از قاشق های معمول خانگی استفاده نکنید، ممکن است در میزان مصرف دچار اشتباه شوید.
نکات مهمی که پیش از مصرف قرص سیتالوپرام باید حتما بدانید کدام اند؟
قبل از شروع مصرف سیتالوپرام اگر به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به روانپزشک خود حتما اطلاع دهید. سیتالوپرام ممکن است حاوی ترکیبات غیر فعال باشد که ممکن است باعث بروز واکنش های حساسیتی یا مشکلات دیگر در بدن در صورت بروز حساسیت و آلرژی شود که شایع ترین علائم آن به صورت مشکلات تنفسی و پوستی هستند. در صورت بروز مشکلات حساسیت به سیتالوپرام حتما در قدم اول با پزشک اورژانس مطرح کنید تا بررسی تشخیصی و درمان لازم انجام بشود. در قدم دوم با پزشک متخصص اعصاب و روان در ویزیت حضوری و یا غیر حضوری روانپزشکی علائم خود را مطرح کنید تا در زمینه استفاده احتمالی و یا تغییر نوع دارو تصمیم لازم اتخاذ شود.
قبل از مصرف قرص سیتالوپرام در مورد سوابق پزشکی و نیز بیماری های روانی قبلی خود با روانپزشک صحبت کنید، به ویژه اگر هر یک از مشکلات زیر را داشته اید به هشدارها و احتياطات سیتالوپرام در این موارد دقت کنید:
سابقه شخصی ابتلا به بیماری های افسردگی و نیز بیماری دو قطبی یا سابقه قبلی بیماری افسردگی در زمان حاملگی و شیردهی– سابقه ابتلا به بیماری های افسردگی خفیف و شدید – بیماری های دو قطبی یا دو قطبی خفیف، متوسط و شدید، سابقه ابتلا به بیماری وسواس حاملگی و وسواس بعد زایمان
سابقه شخصی یا خانوادگی اقدام به خودکشی، آسیب به خود – سابقه خودکشی موفق در اقوام درجه اول و درجه دوم
انواع بیماری کبد مثل سیروز کبیدی، هپاتیت
تشنج
مشکلات در مواد معدنی مثل کاهش سدیم خون
زخم یا خونریزی روده یا زخم معده
مشکلات خونریزی در زمان قاعدگی
سابقه شخصی یا خانودگی ابتلا به آب سیاه
طریقه مصرف داروی سیتالوپرام چگونه است؟
برای کاهش خطر عوارض جانبی داروی سیتالوپرام احتمالا روانپزشک به شما توصیه می کند مصرف دارو را به میزان کم شروع کنید و به تدریج میزان مصرف سیتالوپرام را افزایش دهید. نکته بسیار مهم و حیاتی این است که توصیه های روانپزشک خود را به دقت دنبال کنید. میزان مصرف سیتالوپرام را خودسرانه و یا ناگهانی افزایش ندهید یا تعداد وعده های مصرف داروی سیتالوپرام را تغییر ندهید. با افزایش میزان مصرف داروی سیتالوپرام الزاما بیماری های روانی سریعتر بهبود پیدا نخواهد کرد بلکه خطر عوارض جانبی نیز ممکن است که بیشتر شود.
بسیار مهم است که مصرف داروی سیتالوپرام را حتی با وجود بهبود کامل علائم بیماری افسردگی و بیماری های اضطرابی تا زمان تجویز پزشک خود ادامه دهید. مصرف داروی سیتالوپرام را بدون مشورت با پزشک خود اصلا قطع نکنید. با قطع ناگهانی سیتالوپرام برخی شرایط جسمی و روحی روانی فرد بدتر خواهد شد. به علاوه در این شرایط ممکن است علائمی را مشاهده کنید، از جمله نوسانات خلقی، سردرد، خستگی، احساساتی شبیه به شوک الکتریکی. بنابراین در صورت نیاز، پزشک برای پیشگیری از این علائم میزان مصرف داروی سیتالوپرام را به تدریج کاهش می دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود حتما مشورت کنید. هر گونه تغییر یا بدتر شدن علائم افسردگی، اضطراب و وسواس را در طول زمان کاهش و یا افزایش سیتالوپرام به پزشک خود گزارش دهید و در جلسه ویزیت آنلاین و یا حضوری متخصص اعصاب و روان از او راهکار مناسب را بگیرید. دوز فراموش شده سیتالوپرام را باید حتما با مشورت و صلاحدید پزشک خود در زمینه مصرف کردن یا نکردن آن مدیریت نمایید.
زمان تاثیر داروی سیتالوپرام معمولا چگونه است؟
اثربخشی دارو ی سیتالوپرام به طور معمول بین ۱ تا ۴ هفته طول می کشد و تاثیر کامل داروی سیتالوپرام نیز چند هفته معمولا طول خواهد کشید. اگر شرایط جسمی و یا روانی شما مثل علائم افسردگی و اضطرابی بعد از چندین هفته از مصرف دارو بهبود پیدا نکرده یا بدتر شده است به پزشک خود حتما در زمان ویزیت بعدی روانپزشکی تعیین شده حضوری و یا غیر حضوری اطلاع دهید.
عوارض مصرف داروی سیتالوپرام چگونه است؟
برخی از شایعترین عوارضی که با مصرف داروی سیتالوپرام ممکن است رخ دهند، عبارتند از: تهوع، خشکی دهان، از دست دادن اشتها، خستگی، خواب آلودگی، تعریق، تاری دید، خمیازه کشیدن
در صورتی که هر گونه عارضه جدی در خود مشاهده کردید، به روانپزشک اطلاع دهید، عوارض جدی عبارتند از:
لرزش دست
کاهش میل جنسی
اختلال ارگاسم جنسی در زنان
ارضا نشدن جنسی در زنان
تغییر در توانایی های جنسی مرد و زن
به راحتی دچار خونریزی یا کبودی شدن در نقاط بدن
در صورت مشاهده عوارض خیلی جدی بعد از مصرف سیتالوپرام بلافاصله به پزشک اورژانس مراجعه کنید، برخی عوارض خیلی جدی قرص سیتالوپرام در زمینه مصرف بيش از اندازه سیتالوپرام عبارتند از:
- ضعف و بی حالی بسیار شدید
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- مدفوع سیاه
- استفراغی که شبیه به قهوه است
- تشنج
- درد، التهاب یا قرمزی در چشم
- بزرگ شدن مردمک چشم ها
- تغییر بینایی (به عنوان مثال در اطراف چراغ ها هاله های رنگی مشاهده می کنید)
داروی سیتالوپرام ممکن است به ندرت باعث افزایش سروتونین و بروز شرایطی بسیار جدی به نام سندروم سروتونین شود. اگر در حال مصرف دیگر داروهای حاوی ماده سروتونین باشید، احتمال بروز این شرایط بیشتر خواهد شد. بنابراین هر دارویی که در حال مصرف آن هستید، به اطلاع روانپزشک خود در جلسه ویزیت حضوری و آنلاین قبل از تجویز سیتالوپرام برسانید. در صورت مشاهده هر یک از عوارض زیر بلافاصله به پزشک اورژانس مراجعه کنید.
- ضربان قلب سریع
- توهم
- از دست دادن تعادل
- سرگیجه شدید
- تهوع، اسهال و استفراغ شدید
- کشش عضلات شدید
- تب غیر قابل توضیح و طولانی
- بی قراری و هیجان غیر طبیعی
عوارض جنسی نادر داروی سیتالوپرام کدام است؟
یکی از عوارض جنسی نادر داروی سیتالوپرام در مردان به صورت نعوظ طولانی و دردناک است. البته به ندرت ممکن است مردان بعد از مصرف سیتالوپرام دچار نعوظ طولانی شوند که ممکن است ۴ ساعت یا بیشتر به طول انجامد. اگر این حالت برای شما اتفاق افتاد مصرف قرص سیتالوپرام را قطع کرده و هر چه سریعتر به پزشک اورژانس مراجعه کنید. در صورت عدم درمان این مسئله و در صورت ادامه این شرایط ممکن است مشکلات مداوم و همیشگی در زمینه نعوظ در مردان بروز کند. بروز واکنش حساسیتی شدید به سیتالوپرام به ندرت رخ می دهد، با این حال در صورت مشاهده هر گونه علائم جدی مربوط به واکنش حساسیتی به پزشک اورژانس مراجعه کنید.
برخی علائم واکنش حساسیتی به سیتالوپرام عبارتند از:
- جوش های پوستی
- خارش یا التهاب (به ویژه در صورت، زبان یا گلو)
- سرگیجه شدید
- مشکل تنفسی
البته موارد بیان شده لیست کامل عوارض سیتالوپرام نیستند، در صورت بروز عوارض دیگر به روانپزشک مراجعه کنید.
سایر عوارض جانبی داروی سیتالوپرام کدامند؟
موارد ذکر شده اصلا لیست کامل نیست و فقط به بعضی از موارد مهم اشاره شده است. شامل:
مشکلات قلبی از جمله نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، حمله قلبی که به تازگی رخ داده و سابقه خانوادگی برخی مشکلات قلبی یا مرگ ناگهانی ناشی از ایست قلبی
پایین بودن سطح پتاسیم یا منیزیم در خون خطر بروز آریتمی QT طولانی را افزایش می دهد. اگر از داروهای خاصی مصرف می کنید، خطر بروز این مشکل بیشتر خواهد شد یا برخی شرایط مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ خطر بروز این مشکل را بیشتر می کند.
داروی سیتالوپرام باعث خواب آلودگی یا تاری دید می شود. الکل یا ماری جوانا خواب آلودگی شما را تشدید می کند. در این شرایط از رانندگی کردن، استفاده از ماشین آلات یا هر کاری که نیاز به هوشیاری دارد، اجتناب کنید.
قبل از هر گونه جراحی به پزشک جراح یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف سیتالوپرام هستید.
عوارض احتمالی سیتالوپرام در افراد سالمند و میانسال چگونه است؟
سالمندان نسبت به عوارض جانبی داروی سیتالوپرام حساس تر هستند، به ویژه عوارضی مانند تعادل و کاهش سدیم خون. بنابراین ديگر عوارض احتمالی سیتالوپرام در افراد میانسال نیز امکان پذیر است و بنابراین حتما باید تحت نظر پزشکی که در زمینه نحوه مصرف و یا تجویز دارو در گروه سنی افراد سالمند تجربه و دانش لازم را دارد به کار برود.
عوارض احتمالی داروی سیتالوپرام در کودک و نوجوان چگونه است؟
در زمینه قرص سیتالوپرام؛ عوارض جانبی سیتالوپرام و نحوه مصرف آن در گروه سنی کودک و نوجوان نیز باید دقت و توجه کافی توسط پزشک معالج به کار برود. کودکان هم ممکن است به برخی عوارض سیتالوپرام حساسیت بیشتری نشان دهند، به ویژه از دست دادن اشتها و کاهش وزن. از در ديگر عوارض احتمالي سیتالوپرام در كودكان و نوجوانان می توان به تاثیر داروی سیتالوپرام برای معده و نیز سیتالوپرام و تپش قلب اسم برد که باید در این گروه سنی به این عوارض گوارشی و قلبی عروقی در ابتدای مصرف دارو در صورت ایجاد شدن توجه شود. همچنین لازم است که وزن و قد کودک خود را تحت نظر پزشک معالج در زمان مصرف داروی سیتالوپرام بررسی کنید.
آیا مصرف سیتالوپرام در بارداری امکان پذیر است؟
در زمینه خوردن سیتالوپرام در بارداری این نکته بسیار مهم است که در زمان بارداری این دارو بهتر است تنها در صورت نیاز و حتما زیر نظر روانپزشک و نیز تایید متخصص زنان و زایمان مصرف شود.
به علاوه اگر مادر در دوران بارداری به ویژه سه ماهه آخر بارداری داروی سیتالوپرام مصرف کند، احتمال بروز علائم ترک دارو در نوزاد زیاد خواهد بود. در مورد علائم ترک داروی سیتالوپرام به موارد زیر نیز می توان اشاره کرد:
مشکل در تغذیه و تنفس، تشنج، سفتی عضلات رحم یا گریه مداوم و بی قراری شدید نوزاد در طول شبانه روز . اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بلافاصله به هم متخصص اطفال و هم به روانپزشک خود اطلاع دهید تا بررسی تشخیصی و درمانی لازم انجام شود.
از آنجایی که عدم درمان مشکلات روانی مانند بیماری های افسردگی، اختلال وسواس فکری عملی و اختلال هراس یا پانیک مشکلات جدی برای مادر و نیز نوزاد در پی خواهد داشت، مصرف داروی سیتالوپرام را بدون مشورت با روانپزشک خود قطع نکنید.
مصرف داروی سیتالوپرام در دوران شیردهی
دکتر ندا فرزانه متخصص روانپزشکی ذکر می کند که در زمینه شيردهي و سیتالوپرام باید دانست که سیتالوپرام ممکن است وارد شیر مادر شده و در صورت مصرف خودسرانه و بدون تجویز روانپزشک میتواند تاثیرات نامطلوبی بر روی نوزاد در حال تغذیه از شیر مادر داشته باشد.