تقویت مجدد حافظه از مهمترین علل بهبود عملکرد مغزی و ارتقاء شغلی است. مقاله زیر توسط دکتر ندا فرزانه با عنوان “۹ روش ساده تقویت حافظه” برای خوانندگان محترم سایت ایشان که علاقه به تقویت عملکرد حافظه دارند، تهیه شده است.
خوشبختانه با توجه به پیشرفت هر روزه علم با انجام اقداماتی می توان حافظه را تقویت کرده و مانع تحلیل رفتن حافظه شد. البته روش های مختلفی در این زمینه وجود دارد که شامل اقدام هایی است که می توانند در بعضی مواردی که فرد بخاطر تصادف، ضربه به سر، بیماری های اضطرابی ، اختلالات افسردگی و سایر بیماری ها دچار ضعف در حافظه به صورت مشکل در به یادآوردن کارهایی که جدیدا انجام داده یا انجام کارهایی که قرار بوده انجام بدهد دارد را امکانپذیر می کند.
در مقاله زیر روش هایی بر اساس مطالعات برای بهبود عملکرد مغزی و تقویت حافظه ارائه شده است که عبارتند از:

روش اول: بازی های کامپیوتری.البته تمام بازی های کامپیوتری به عنوان نرمش برای مغز محسوب نمی شوند بلکه بعضی از این بازی ها و استفاده به میزان محدود حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در روز می توانند از طریق اینکه باید همزمان بر روی محرک های مختلف بینایی و شنوایی تمرکز کرد، در تقویت عملکرد مغزی موثر باشند. نوعی از روش علمی به کارگیری این بازی ها در روش “نوروفیدبک” است که در ادامه در مورد آن توضیحاتی داده خواهد شد. البته با موبایل هم می توان این بازی ها را انجام داد اما به خاطر خطر آسیب به چشم استفاده مداوم از موبایل برای انجام بازی های کامپوتری توصیه نمی شود.

روش دوم: انجام حرکات ورزشی کششی روزانه.از طریق کمک به گردش خون مناسب در اندام های بدن و مغز در تقویت حافظه مفید است.

روش سوم: روش های بازتوانی مغزی. افزایش سن نیز می تواند به طور معمول منجر به افت عملکردهای مغزی و کاهش قدرت حافظه شود. البته در بیماری هایی مثل آلزایمر که تاثیر منفی زیادی بر روی حافظه فرد دارد، حتما نیاز به مداخله متخصص مغز و اعصاب و روانپزشک برای آموزش دادن راهکارهای تقویت حافظه و یا روشهایی مفید برای جلوگیری از بدتر شدن حافظه فرد هست که حتما باید در مواردی که فرد نیاز به مصرف دارو دارد، به طور همزمان با دارو روشهای لازم برای بازتوانی مغزی نیز زیر نظر پزشک متخصص فرد انجام شود.

روش چهارم: مطالعه کردن روزانه. مطالعه روزانه به طور مستمر در تقویت حافظه بسیار موثر است.

روش پنجم: نوروفیدبک. نوروفیدبک ‏که نوروتراپی یا نوروبیوفیدبک نیز نامیده می‌شود، نوع خاصی از بیوفیدبک است که فعالیت مغز را ارزیابی کرده و برای آموزش خود تنظیمی عملکرد مغز نیز استفاده می‌ شود. در مورد ارزیابی کلی این روش به زبان ساده می توان گفت که به طور معمول سنسورها و به اصطلاح الکترودها بر روی پوست سر بر اساس دستورالعمل های علمی قرار می‌گیرند تا فعالیت الکتریکی مغز با استفاده از صفحه نمایش به صورت تصویری و نیز صوتی به صورت دقیق اندازه‌گیری می شود.
البته اینکه تا به امروز ارزش بالینی نوروفیدبک در مورد اینکه آیا نوروفیدبک درمان قطعی اختلال بیش فعالی/کم توجهی است یا نه هنوز مورد بحث است. البته روش نوروفیدبک توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای استفاده پزشکی برای درمان بیماران مبتلا به بیماری بیش فعالی کم توجهی کودکان (ADHD ) در آوریل ۲۰۱۹ پاک‌سازی شد.
به طور ساده، می توان گفت معمولا در طول جلسه نوروفیدبک، “کارایی واقعی مغز” فرد در واقع با “کارایی ایده آل پیش بینی شده مغز بر اساس سن و جنسیت مقایسه می‌ شود. معمولا نوروفیدبک به شکل بازی ویدیویی، موسیقی یا فیلم برای فرد نمایش داده می شود. درمان نوروفیدبک معمولا شامل جلسات یک‌بار در هفته و به طور متوسط ۲۰ جلسه درمانی است. البته برخی افراد به جلسات کمتر درمانی نیاز دارند در حالی که برخی دیگر به جلسات بیشتری برای درمان نیاز دارند که این مسئله به تشخیص روانپزشک و براساس شدت علائم اختلال حافظه و یا موارد دیگر مرتبط است. نوروفیدبک روشی است که نیاز به هیچ گونه بی هوشی و یا بی حسی موضعی ندارد و روشی ساده است که فرد بر روی یک صندلی می نشیند و اپراتور و روانپزشک حسگرهایی را به پوست سر وصل می نماید. سپس دستگاه سیگنال‌های مغزی فرد را پردازش می‌کند و اطلاعاتی در مورد فرکانس‌های مختلف امواج مغزی را اندازه گیری می کند. در ادامه روند درمانی برای فرد با استفاده از برنامه‌ای شبیه به بازی ویدئویی برای او نمایش داده شده و یا به موسیقی گوش می‌دهد که به طور همزمان مغز و سیستم عصبی مرکزی فرد یکسری از سیگنال‌های صوتی و تصویری را از این برنامه دریافت می‌کنند. سپس برنامه درمانی در طول زمان انجام برنامه درمانی نوروفیدبک، هدایت فعالیت موج مغزی فرد به سمت الگوهای مطلوب‌ تر و کنترل ‌شده به مرور انجام خواهد شد و الگوی امواج مغزی فرد بهبود می‌یابد. در بین جلساتی که فرد جلسات درمانی ندارد، تغییرات مثبتی در استرس، الگوهای خواب و یا حافظه مغز اتفاق می افتد.

روش شش: خواب شبانه کافی و با کیفیت. خواب سالم موردی است که می توان با رعایت نکاتی ساده در مواردی که بیماری زمینه ای وجود ندارد، به این هدف دست یافت. علاقمندان می توانند مطالب مفید و ساده ای را در مورد “بهداشت خواب” در این وب سایت  مطالعه نمایند.

روش هفتم: تمرین آرام سازی

یکی از ساده ترین و در دسترس ترین روشها برای کاهش استرس، روش آرام سازی یا به اصطلاح روش های ریلکسیشن می باشد. روش های ساده برای کاهش اضطراب روزانه و نیز اضطرابهای کلی، در زندگی مدرن امروزی که استرس به روش های مختلفی بر روح، روان و جسم ما وارد می شود، از ملزومات زندگی روزانه است.

روش هشتم: یوگا به روش خانگی و ساده

روش نهم: چه مواد غذایی برای قوی تر شدن حافظه ام مناسب اند؟

این مسئله بخصوص برای دانش آموزان در مقاطع مختلف دبستان تا دبیرستان، دانشجویان رشته های مختلف، اساتید دانشگاه و به نوعی تمام اقشار مردم و با هرگروه سنی لازم است. تا به امروز و با توجه به دانش امروزی بشر بجز در موارد خاص کشت سلولی یا مواردی مشابه، مغز انسان جزء اعضایی از بدن است که اگر آسیب جدی ببیند، متاسفانه قابل تعویض نیست. برخی از اعضای بدن انسان در صورت آسیب می توانند با صلاحدید پزشکان و با عمل جراحی “پیوند اعضاء” تعویض شوند اما برای مغز انسان این مسئله امکان پذیر نیست چون مغز انسان ، به اصطلاح موتور بدن برای کنترل سایر اعضاء بدن است بلکه “روح و روان” فرد نیز با مغز مرتبط است. پس بنابراین، برای داشتن مغزی سالم، باید رژیم غذایی مناسب داشته باشیم خود باشید و غذاهایی را استفاده کنید که نه تنها به مغز آسیب نرسانده بلکه موجب تقویت مغز و حافظه نیز بشوند. در پایین تعدادی از این مواد غذایی و ویتامین ها توسط دکتر ندا فرزانه لیست شده اند،استفاده کنید که به بهبود و تقویت مغز آسیب دیده¬ی شما کمک کند.

برخی از مهم ترین این غذاها عبارتند از:

* ماهی: از انواع مختلف در دسته غذاهایی است که چون سرشار از یک ماده¬ی غذایی مهم به نام امگا ۳ است، می تواند موجب تقویت مغز بشود.
* میوه و سبزی های تازه که حاوی آنتی اکسیدان های ضروری برای بهبود عملکرد مغز هستند مثل انگور، توت،اسفناج، هویج . همچنین این مواد می توانند در عمل ترمیم کردن سلول های آسیب دیده¬ ی مغزی در موارد خفیف نیز موثر باشند. البته تعدادی از بیماری های مغزی هستند که در آنها مغز فرد متاسفانه آسیب هایی دیده است که قابل برگشت نیست مثل سکته مغزی شدید، ضربه های شدید مغزی، عدم رسیدن اکسیژن به مغز نوزاد در زمان تولد، سلولهای مغزی که در اثر تومورهای مغزی تخریب شده یا آسیب جدی دیده اند و مواردی مشابه که دیگر با مصرف این نوع مواد مغزی قابل برگشت نیستند.
* آجیل و خشکبار بخصوص گردو، فندق و بادام که سرشار از ویتامین E و سایر ویتامین های ضروری برای بهبود عملکرد مغز هستند. البته توصیه بنده ه عنوان متخصص اعصاب و روان این است که این مواد به میزان ضروری توسط فرد مصرف شده و از افراط در مصرف این مواد خوراکی بخصوص در افرادیکه مبتلا به بعضی بیماری هایی که نیز به پرهیز غذایی دارند، اجتناب شود.
* حبوبات به علت دارا بودن پروتئین، ویتامین ها و عناصر مهمی مثل آهن
* تخم مرغ به علت میزان بالای مواد پروتئینی اگر که به صورت مناسب و درست استفاده شود، در تقویت حافظه موثر باشد.
* نوشیدن آب به میزان ۶ تا ۸ لیوان در روز می تواند به تقویت حافظه کمک کند. این موردی است که با اینکه ساده به نظر می رسد و پزشکان و متخصصان تغذیه نیز به آن بارها اشاره کرده اند اما به روش درست اجرا نمی شود.

* مواد پروتئینی مثل گوشت قرمز به میزان کمتر، سویا و ماهی

البته توصیه دکتر ندا فرزانه این است که قبل از انجام اقدامات پیشنهاد شده نیز با روانپزشک خود مشورت کنند چون ممکن است که در مورد تمامی موارد یاد شده، منع استفاده ای بخاطر وجود بعضی از مشکلات جسمی وجود داشته باشد. مثلا در فردی که مشکل نارسایی کلیوی و یا بیماری نقرس داردَ، مصرف بعضی از مواد غذایی ممنوع است.