علایم بیماری افسردگی و درمان موثر بیماری افسردگی در زنان و مردان متفاوت است. مقاله زیر توسط دکتر ندا فرزانه روانپزشک و رواندرمانگر در مورد “تفاوت بیماری افسردگی زنان با مردان” برای خوانندگان محترم سایتشان نوشته شده است.
در زمانی نه چندان دور، بیماری افسردگی به عنوان یک بیماری زنانه شناخته می شد بدین نحو که تصور نادرستی بود که “فقط زنها بیماری افسردگی می گیرند” .این در حالی است که ثابت شده است که بیماری افسردگی با اینکه در زنان شایعتر از مردان است، مردان را نیز درگیر می کند. متاسفانه این تفکر که بیماری افسردگی یک بیماری زنانه است باعث می شود مردان به علائم این بیماری توجهی نکنند و به دنبال درمان آن نباشند.

تفاوت علائم بیماری افسردگی در مردان با زنان چیست؟

رایج ترین علائم “بیماری افسردگی ماژور” عبارتند از: عدم علاقه یا از دست دادن علاقه به فعالیت های لذت بخش معمولی، خستگی زیاد، تغییر در اشتها، اختلال در خواب و بی تفاوتی و مسائل اطراف. علائم رفتاری بیماری افسردگی در مردان تقریبا مشابه علائم افسردگی در زنان است، اما مردان این علائم را به شکل متفاوتی نشان می دهند. بر اساس برخی از مطالعاتی که در مورد تفاوت علائم بیماری افسردگی در زنان با بیماری افسردگی در مردان انجام شده است، مشخص شده است که بیماری افسردگی در زنان بیشتر از مردان باعث بروز احساس ناراحتی و کم ارزشی می شود. در این مقاله دکتر ندا فرزانه متخصص روانپزشکی در تهران نکاتی را برای دانستن هر چه سریعتر علائم هشداردهنده بیماری افسردگی در مردان و زنان برای خوانندگان محترم سایتشان تهیه کرده اند.

چرا افسردگی در مردان معمولا تشخیص داده نمی شود؟

عدم تشخیص به موقع بیماری افسردگی در مردان دلایل زیادی دارد. به عنوان مثال، متاسفانه اکثر مردان معمولا انکار می کنند که دارای مشکل هستند چرا که از سنین پایین به آنها تلقین می شود که مرد نباید احساساتش را به زبان بیاورد. به علاوه تفکر سنتی بر این باور است که بروز دادن احساسات یکی از ویژگی های زنانه است، در نتیجه مردان مبتلا به بیماری افسردگی بیشتر تمایل دارند در مورد علائم جسمی این بیماری از جمله احساس خستگی صحبت کنند تا اینکه احساسات و عواطف خود را بیان کنند.

آیا افسردگی در مردان بر روی عملکرد جنسی مردان تاثیر منفی می گذارد؟

بله، بیماری افسردگی در مردان می تواند بر روی میل و عملکرد جنسی فرد تاثیر بگذارد. متاسفانه برخی داروهای ضد افسردگی هم تاثیر منفی بر روی میل جنسی زن و مرد می گذارد. بالخصوص در مورد مردان این مسئله بارز است که اغلب توانایی هماهنگ سازی مشکلات خود با تمایلات جنسی شان را ندارند و بسیاری از آنها تصور می کنند مشکل به وجود آمده مربوط به قوای مردانگی و جنسی آنهاست، در حالیکه مشکل به وجود آمده ناشی از بیماری افسردگی است.

علائم قابل مشاهده افسردگی در مردان چیست؟

مردها معمولا به ندرت علائمی مانند ناراحتی خودشان را به بقیه نشان می دهند.در اغلب موارد بیماری افسردگی در مردان باعث می شود احساسات خود را پنهان کنند و امکان دارد که به جای اینکه ابراز ناراحتی کنند، بیشتر ستیزه جو و تحریک پذیر بشوند. بنا به دلایل بیان شده، در بسیاری از موارد بیماری افسردگی در مردان به خوبی تشخیص داده نمی شوند. بنابراین، بیماری افسردگی در مردان پیامدهای ناخوشایندی خواهد داشت.
بررسی ها نشان داده اند میزان خودکشی در بین مردان افسرده ۳ تا ۴ برابر زنان مبتلا به افسردگی است. گرچه اقدام به خودکشی در زنان بیش از مردان است، اما مرگ ناشی از خودکشی در مردان بیشتر است. یکی از مهمترین علل این است که مردان معمولا با روش های خشن تری اقدام به خودکشی می کنند، به عنوان مثال استفاده از تفنگ یا مصرف عامدانه بیش از حد مواد مخدر.

چرا پذیرش بیماری افسردگی در مردان سخت تر از زنان است؟

درک چگونگی رشد و تربیت مردان در جامعه در تشخیص و درمان بیماری افسردگی مردان بسیار کمک می کند. بسیاری از مشکلات رفتاری “بیماری افسردگی در مردان ” معمولا مربوط به مشکلات فرهنگی نیز می شود به طوریکه به طور نابجا از مردان انتظار می رود که همیشه موفق باشند، بر احساسات خود غلبه کنند و آنها را تحت کنترل بگیرند. این انتظارات فرهنگی می تواند منجر به این مسئله شود که مردان مبتلا به بیماری افسردگی در بعضی از موارد افسردگی خود را با عصبانیت و خشونت نشان دهند که به گمان خود با ویژگی های مردانه بیشتر جور در می آیند.

آیا مردان بیشتر از زنان از بیان بیماری افسردگی خود خجالت می کشند؟

بله، متاسفانه تعصبهایی که در جامعه در مورد مردان وجود دارد، این مشکل را چندین برابر می کند. به علاوه بسیاری از مردان از صحبت کردن در مورد احساسات خود با دوستان و اقوام اجتناب می کنند که این خطر هست که در این شریط مردان مبتلا به بیماری افسردگی به سمت نوشیدن بیش از حد الکل یا مصرف مواد مخدر رو آورند و یا رفتارهای پرخطر دیگری انجام دهند.

آیا مردان سالمند هم دچار افسردگی می شوند؟

اینکه در فردی که سنش افزایش می یابد،افسرده شدن به صورت نرمال تلقی شود، اصلا درست نیست. افراد مسن نیز می توانند مانند سایر گروه های سنی در صورتی که شرایط زمینه ساز ژنتیکی، بیولوژیک و موارد دیگر باشد نیز مبتلا به بیماری افسردگی بشوند که در این زمینه خانم دکتر ندا فرزانه روانپزشک مقاله ای با عنوان ” نکات مهم افسردگی در سالمندان” دارند که علاقمندان می توانند آن را مطالعه کنند. شرایط مردان سالمندی که مستعد ابتلا به بیماری افسردگی هستند که عبارتند از:
بیماری های قلبی- عروقی، سکته مغزی، سرطان مغزی، سرطان لوزالمعده، مرگ همسر و مصرف بعضی از داروها مثل انترفرون. به علاوه بازنشستگی برای برخی مردان قابل قبول نیست و بازنشستگی خود می تواند در صورتیکه مدیریت نشود، در فردی که زمینه بیولوژی بیماری افسردگی را دارد، موثر باشد.

چگونه به شوهر افسرده ام کمک کنم؟

بیماری افسردگی در مردان می تواند موجب شود که او منزوی و یا تحریک پذیر شده و رفتارهای خشونت آمیز از خود نشان دهد. یادگیری نحوه کمک به بهبود روند درمان شوهری که مبتلا به بیماری افسردگی شده است، می‌تواند کاملا چالش برانگیز باشد. گاهی اوقات مردان احساس های غم خود را به صورت ناخودآگاه از طریق خشم و یا پرخاشگری بیان می‌کنند که می‌تواند زن را سردرگم کند چون وقتی که روانپزشک و روانشناس به او می گوید که شوهر شما “بیماری افسردگی” دارد، زن بیان می کند که ” آخه شوهرم چطور افسرده است؟ چطور فردی که مرتب عصبی است و سر من و دیگران داد و بیداد می کند، بیماری افسردگی دارد؟ ما از دست او افسرده شده ایم!”.

با توجه به مسائل بیولوژیک، شخصیتی و فرهنگی، مردی که به عنوان پدر، برادر، شوهر، دایی و یا مرد خانواده که همه او را تکیه گاه خانواده می دانند و مبتلا به بیماری افسردگی شده است، ممکن است برای بیان آنچه که در درونش در اثر بیماری افسردگی در جریان است، نتواند احساس های منفی خود مثل نا امیدی، ترس از مرگ و این موارد را به دیگران بیان کند.

نکات جادویی برای کمک به روند درمان افسردگی شوهر می تواند موارد زیر باشد:

دقت کنید که به نقاط قوت و زمینه هایی که او در آنها قوی تر است اشاره کنید تا به همسر خود کمک کنید تا به زندگی امیدوارتر باشد و بی حوصلگی و یا نکات منفی او در اثر بیماری افسردگی را به اصطلاح بر سرش نکوبید.

به همسر خود توجه کنید تا تمرکز خود را بر روی اهداف کوچک داشته باشد.

این مسئله را درک کنید که افسردگی اگر درمان نشود، می تواند بسیار طاقت‌ فرسا باشد. وقتی کسی به شدت افسرده است حتی بیرون آمدن از تخت ‌خواب نیز می‌تواند کار بزرگی برای او باشد.

شما می‌توانید با مشخص کردن اهداف کوچک برای همسر خود به زندگی خانوادگی خودتان کمک کنید. بدین طریق به همسر خود کمک کنید تا بر روی انجام کارهای کوچکتر مثل بلند شدن از تخت، دوش گرفتن و خوردن یک وعده غذایی سالم تمرکز کند.

برای کمک به همسر افسرده باید درک درستی از بیماری افسردگی ماژور داشت. علائم افسردگی می‌تواند تغییر کند و در طول زمان ثابت نماند.ممکن است در فصل های خاصی از سال مثل پاییز و زمستان تشدید شود. شما به عنوان همسر می‌توانید درباره علائم بیماری افسردگی بخوانید اما بهترین راه این است که برای کسب اطلاعات بیشتر با روانپزشک مشورت کنید و از نصیحت کردن او جدا پرهیز کنید.

از نصیحت کردن همسر جدا اجتناب کنید و با او همراه باشید. سعی کنید او را نصیحت نکنید که “چرا به خودت کمک نمی کنی و مرتب در رختخواب هستی با اینکه تنها در اتاقت هستی و فکرهای منفی می کنی”.

یکی از بهترین درمان های حمایتی می تواند صحبت کردن با همسر افراد دیگری باشد که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند تا بتوانید او را درک کنید و راهکارهای مفید در مورد نحوه صحیح رفتار با همسر افسرده را یاد بگیرید.

شما نمی توانید او را به تنهایی بهبود بدهید که این مسئله مایه شرمساری نیست اما از مهمترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که بنشینید و به ناراحتی های او از اینکه نمی تواند کاری را انجام بدهد و اینکه چقدر از این مسئله خجالت زده است فقط و فقط گوش دهید. شما می‌توانید دست شریک زندگی خود را در دست خود نگه دارید، او را در آغوش بگیرید و در کنار او حضور داشته باشید. مثلا اینکه این موارد دلگرم ‌کننده را در پاسخ به او بگویید:

” به من بگو چه کاری می‌توانم برای کمک به تو انجام دهم.”
” تو برای من مهم هستی.”
” من برای تو اینجا هستم.”
” ما کار خوب شدن روحیه تو را با کمک همدیگر انجام خواهیم داد.”

نکته پایانی مقاله:

تشویق کردن همسر برای شروع درمان بیماری افسردگی، نکته بسیار مهمی در درمان مشکلات خانوادگی ناخواسته در اثر بیماری افسردگی است. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری افسردگی، دارای علائم شدیدی هستند که موجب مشکلات قابل ‌توجهی در فعالیت‌ های روزانه مثل کار، مدرسه، فعالیت‌ های اجتماعی و یا روابط شده اند. همسر ممکن است علائم افسردگی را درک نکند و فکر کند که فقط باید شوهرش را که اخیرا عصبی و یا اخمو شده است تحمل کند. متاسفانه اغلب افراد مبتلا به اختلال افسردگی احساس می‌کنند که فقط باید خودشان به تنهایی خودشان را خوب کنند اما “بیماری افسردگی ماژور”به ندرت بدون درمان توسط روانپزشک بهبود می‌یابد. بنابراین شما می‌توانید با تشویق کردن او برای شروع درمان توسط روانپزشک به همسر خود کمک کنید.